Gustav Klimt “Mother and sleeping child”

K’ η μητέρα σου σε βλέπει και σωπαίνει

κ’ είναι μια μικρή οικουμένη.

Η έγνοια της ολόγυρά σου

βουβή θάλασσα

κ’ η στοργή της στο γαλάζιο θόλο του ύπνου σου

βυσσινιά και χρυσαφιά παντάνασσα.”

(Απόσπασμα από το «Πρωινό Άστρο» του Γιάννη Ρίτσου)

 

KOΡΗ ΜΥΡΟΠΛΕΓΜΕΝΗ (20 τ’ Απρίλη 2022)

Στην εγγονή μου Όλια

Όμορφη μέρα, φωτεινή, με άνθη στολισμένη…

Στου Απριλιού το δειλινό και στου Χριστού τα πάθη

το μαϊστράλι σ’ έφερε κι η αύρα του πελάγους.

Έλαμψαν στα ματάκια σου τ’ ανείπωτα όνειρά μου

και της ζωής τα μυστικά που ακόμα δεν γνωρίζεις…

 

             Ήρθες τριανταφυλλάκι μου, με τ’ Απριλιού τα ρόδα              

το μέτωπό σου ουρανός μ’ αστέρια στολισμένο

και με το πρώτο κλάμα σου φωτίστηκε η πλάση!

Μας ήρθες κοριτσάκι μου, πανέμορφο λουλούδι

κι έκανες όλες τις σιωπές μυριόηχο τραγούδι !

 

Τα σμαραγδένια μάτια σου της θάλασσας γιορντάνια

καθρέφτες της καρδιάς μου που θα σε ταξιδεύουνε

στα μυστικά του κόσμου…

 

Μείνε εδώ, αγγελούδι μου, δική σου η αγκαλιά μου,

άπλωσε τα χεράκια σου κι εγώ θα είμαι μαζί σου

φύλακας άγγελός σου, ν’ ακούω το γέλιο σου,

τον χτύπο της καρδιάς σου, τις εφηβικές ανησυχίες σου

τα τρυφερά μυστικά σου…

 

Μείνε εδώ, φεγγαράκι μου

κι εγώ θα σου χαρίσω δυο λευκά περιστέρια

να σε προσέχουν στην κούνια όταν κοιμάσαι.

Θα στείλω τις καλομοίρες όλες στο προσκεφάλι σου

και τους αγγέλους τ’ ουρανού , φίλους να σε φροντίζουν!

 

Ο κόσμος σου ανέφελος,

μην στεναχωρηθείς ποτέ,

μην κλάψεις, μην πονέσεις!

 

Ήρθες, κοριτσάκι μου

κι ο δρόμος  ο μεγάλος σε περιμένει να τον διαβείς…

 

ΤΖΟΥΛΙΑ Δ. ΠΟΥΛΗΜΕΝΑΚΟΥ

Πηγή φωτογραφίας: google.com

 

Επί-Λόγου – Λεύκωμα – Τα ποιήματά μου – Ιούλιος 2023

“ΟΡΙΑ ΚΑΙ ΡΗΞΕΙΣ”  της Αντωνίας Παυλάκου – Εκδόσεις 24γράμματα – Αθήνα,2023

Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών 

11 Ιουνίου 2023

της Τζούλιας Πουλημενάκου 

  Θα ξεκινήσω την ομιλία μου με μια μικρή ανάλυση των ανθρώπινων ορίων και τη χρησιμότητά τους στη ζωή μας, για να σας οδηγήσω με έναν τρόπο δικό μου στην κεντρική ιδέα του βιβλίου που παρουσιάζουμε σήμερα, έτσι ώστε όσοι το αναζητήσουν να ξέρουν εκ των προτέρων τη σημαντικότητά του. Πάντα στη ζωή μας οριζόμαστε από τα όρια και κινούμαστε σύμφωνα με τον χαρακτήρα μας, τις συνθήκες της ζωής μας και τον κοινωνικό μας περίγυρο. Η ζωή του ανθρώπου είναι απρόβλεπτη και νομίζω ότι αυτό το ξέρουμε όλοι μας πάρα πολύ καλά. Πάντοτε έχει την πορεία της, η οποία ξεκινάει από κάπου και σταματάει κάπου. Τα όρια, λοιπόν, μάς καθοδηγούν και μας καθορίζουν μέχρι πού πρέπει, ή πού θέλουμε να φτάσουμε. Έτσι, όταν ξεκινάμε μια πορεία στη ζωή μας, στη σκέψη μας, παντού αυτή η πορεία των ορίων που έχουμε θέσει, μας ακολουθεί. Αν θέλουμε να πάμε παραπέρα, αν θέλουμε να βρούμε το ανέφικτο – όπως λέει ο ποιητής -, πρέπει αυτά τα όρια να τα διαρρήξουμε. Βρισκόμαστε, λοιπόν, σε μια πρόκληση, από τη μία πλευρά υπάρχουν τα όριά μας τα οποία είναι δικά μας, εσωτερικά ή εξωτερικά, εκούσια ή ακούσια, φυσικά ή πνευματικά, συναισθηματικά ή όποιας άλλης φύσεως, και από την άλλη, η θέλησή μας να προχωρήσουμε πιο κάτω, να σαλπάρουμε στο πέλαγος, στο άγνωστο. Στο χέρι μας είναι, άλλωστε, να οπλίσουμε την ψυχή μας, το μυαλό μας με πρίμο αγέρα και ανθεκτικά ιστία και να ταξιδέψουμε σ’ ένα ταξίδι με ένα καράβι το οποίο θα περάσει πέρα απ’ τον ορίζοντα. Παρομοιάζω την προοπτική του κάθε ανθρώπου στη ζωή με αυτή του θαλασσοπόρου, όταν θέλει να ξεπεράσει τον εαυτό του. “Όρια και ρήξεις”, λοιπόν, το νέο βιβλίο της φιλολόγου Αντωνίας Παυλάκου, από τις Εκδόσεις 24γράμματα, όπου η συγγραφέας μέσα από προσωπικά ή μη βιώματα και τη φαντασία της, οδηγεί τους ήρωες και τις ηρωίδες της στο να δοκιμάσουν τα όριά τους και τέλος να τα ξεπεράσουν. Κι όταν καταφέρνουν να τα ξεπεράσουν, φτάνουν στην αυτοπραγμάτωση. Δηλαδή, επέρχεται μια εσωτερική ισορροπία ως αποτέλεσμα των πνευματικών και ψυχοσωματικών δυνατοτήτων του ανθρώπου. Αυτό η συγγραφέας το έχει καταφέρει σε μέγιστο βαθμό, μέσα από τα κείμενα των 26 διηγημάτων τής συλλογής και πετυχαίνει αυτό ακριβώς, οι ήρωές της να φτάσουν στην αυτοπραγμάτωση, όπως θα λέγαμε και διαφορετικά στην αυτοδικαίωση.

      Θα ήθελα, εδώ, να μου επιτρέψετε να κάνω μία αναφορά και να επαινέσω την εξαιρετική επιλογή του συγκεκριμένου εξωφύλλου που κοσμεί το βιβλίο, την ελαιογραφία του Gustav Klimt, του 1913 με τίτλο“The Virgins”. Η ελαιογραφία αυτή είναι ένα κλασικό αριστούργημα μοντέρνας τέχνης του αυστριακού συμβολιστή ζωγράφου, έργο το οποίο φιλοτέχνησε 5 χρόνια πριν από τον θάνατό του σε ηλικία 51  ετών και παρουσιάζει γυναικεία πρόσωπα καθώς και τα σώματά τους, τα οποία είναι μπλεγμένα μεταξύ τους, και το καθένα από αυτά δηλώνει συναισθήματα όπως η αγάπη, η συντροφικότητα, και ειδικότερα αντιπροσωπεύει την αναγέννηση της γυναικείας φύσης, τη θηλυκότητα, τη σεξουαλικότητα και γενικότερα τον κύκλο της ανθρώπινης ζωής. Επίσης, τα σώματα και τα μαλλιά των γυναικών είναι στολισμένα με πολύχρωμα λουλούδια τα οποία συμβολίζουν την εξέλιξη στη γυναικεία ζωή. Δεν θα μπορούσαν, λοιπόν, τα “Ορια και οι ρήξεις” της Αντωνίας Παυλάκου να έχουν ένα πιο αντιπροσωπευτικό εξώφυλλο, άκρως συμβολικό, όπως και τα κείμενά της.

        H συγγραφέας, λοιπόν, κοιτάζει κατάματα τις ηρωίδες και τους ήρωές της στο βιβλίο “Όρια και ρήξεις” και τους στηρίζει έναν έναν προσωπικά στις αποφάσεις τους. Τους αγκαλιάζει με έντονη ενσυναίσθηση και αγάπη και ταυτόχρονα τους προστατεύει και στη ζωή και στον θάνατο, στη μνήμη, αλλά και στη λήθη, στα σωστά μα και στα λάθη.

Έχω ξεχωρίσει κάποια διηγήματα που θα τα παραθέσω παρακάτω και τα κατατάσσω -χωρίς υπερβολή – σε μικρά διαμαντάκια της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας. Τα κείμενα της Αντωνίας Παυλάκου είναι ανάγλυφες ψηφίδες μιας άλλης εποχής, οι ήρωές της αποκτούν πνοή και υπόσταση, άλλοτε με τη μέθοδο της αναδρομής και άλλοτε με τη αφήγηση, σελίδες ποτισμένες με αναλλοίωτες μνήμες και σίγουρα με σπάνια λογοτεχνικά ευρήματα, που άνετα καθιστούν το βιβλίο στις πρώτες θέσεις της ελληνικής γραμματείας. Τα θέματα που θίγονται είναι πολύ σημαντικά για την κοινωνία και γενικά για την ανθρωπότητα. Στη σελίδα 105 η συγγραφέας γράφει : “Μήπως δηλαδή, κι ή ίδια η μάνα του τον “αγαπούσε”, γιατί κάτι έπαιρνε απ’ αυτόν; Τι είναι η αγάπη λοιπόν; Ποιος να ένιωσε κάτι αληθινό γι’ αυτόν; Εκείνος, είχε ποτέ νιώσει τέτοιο συναίσθημα; Οι σκέψεις, η μία μετά την άλλη, χαράκωναν το μυαλό και μάτωναν την καρδιά του.” Ερωτήματα που η συγγραφέας στο τέλος κάθε διηγήματος δίνει τις δικές της απαντήσεις, αφήνει όμως και μία χαραμάδα στην πένα της για εκείνον τον αναγνώστη που θα προβληματιστεί και κάτω από τη δική του διαφορετική οπτική θα ανακαλύψει τα δικά του φιλοσοφικά ή ψυχολογικά μηνύματα. Τα κείμενά της γραμμένα με σαφήνεια και λιτά στην έκτασή τους, χωρίς όμως να περιορίζουν το νόημα και την ουσία, με ρεαλιστικούς διαλόγους και απλούς στη δομή τους που οδηγούν τον αναγνώστη στην ουσία των νοημάτων από σίγουρες και καθαρές λογοτεχνικές οδούς. Γράφει χαρακτηριστικά στη σελίδα 90:

“Πες γρήγορα τι έχει συμβεί”, τον ρώτησε η Νίνα.

“Καταστροφή, τα χάσαμε όλα· μαγαζί, σπίτι, αυτοκίνητα. Όλα φούσκες … να πάρει…”

“Οι γονείς σου;” τόλμησε η Νίνα ξανά.

“Χωρίσανε. Αυτή έφυγε στη Γερμανία, εργάτρια, λέει, ή κάτι άλλο; Πού να ξέρω;”

     Η πένα τής Αντωνίας Παυλάκου κατακλυσμένη από στοχευμένα επίθετα στο νόημα του κειμένου, όπου το καθένα βρίσκεται εκεί να εκπληρώσει το χρέος του και να δηλώσει ότι δεν έχουν βρεθεί εκεί τυχαία, αλλά πολύ σωστά τοποθετημένα χωρίς να περισσεύει κανένα. Χαρακτηριστά θα αναφέρω “κοιμισμένες πεθυμιές” , “αντιφατική γοητεία”, “συναισθηματικές δανεικαριές”, “σακατεμένο λαρύγγι”, “κεντημένες μαργαρίτες”, “βεβιασμένη βάφτιση” , “επιθετικοί νευρώνες” και άλλα πολλά που θα τα αναλύψετε διαβάζοντας τις σελίδες του βιβλίου και είμαι σίγουρη ότι όπως κι εγώ θα εμπλουτίσετε το λεξιλόγιό σας. Μην ξεχνάμε ότι η συγγραφέας είναι φιλόλογος, με άριστη γνώση της ελληνικής γλώσσας και όπως λέει και ο συγγραφέας Κώστας Ακρίβος στον πρόλογό του “με γλώσσα ένθερμη και φροντισμένη” , τα κείμενά της είναι αριστοτεχνικά γραμμένα με ζωντανή απεικόνιση και έμπλεα συναισθημάτων. Σε αρκετά σημεία, μάλιστα, θα πρόσθετα και με έντονη ποιητική διάθεση.

     Γράφει χαρακτηριστικά στο διήγημα με τίτλο “Σεισάχθεια”(σελίδα 91): “Τα χιλιάδες αστεράκια της ξάστερης γεναριάτικης βραδιάς καρφώθηκαν στο όμορφο αδυνατισμένο πρόσωπο και η λάμψη τους κατηφόρισε στα κατάβαθα της καρδιάς του. Λαμπερά δάκρυα κύλησαν στα αναψοκοκκισμένα μάγουλα. Ρούφηξε δυνατά την κατακόκκινη μύτη και χώθηκε ξανά ακαριαία στην ανοιχτή αγκαλιά τής Νίνας, σκουπίζοντάς τα βιαστικά και ατίθασα με ανάποδη παλάμη”.

     Επίσης, γράφει στο διήγημα με τίτλο Αυτοσχέδιο μανιάτικο μοιρολόι” (σελίδα 169): “Η άμοιρη Κατερίνα κοίταξε τα χελιδόνια που στέκονταν μαύρα , ακίνητα και βουβά στα σύρματα και τα σπουργίτια που πέταξαν μακριά πεινασμένα… Μόνο ο πιστός της κοτσιφίνος και τα καναρίνια του γείτονα τερέτιζαν ένα χαμηλόφωνο μουρμουρητό, όμοιο με τα μοιρολόγια της Μάνης.”

    Στη συνέχεια και ως αναγνώστρια έχω επιλέξει δύο διηγήματα από τα είκοσι έξι και θα ήθελα να τα αγγίξω απαλά κι εγώ με την ενσυναίσθηση τής συγγραφέα και να σας μεταφέρω τα δικά μου συναισθήματα που εισέπραξα διαβάζοντάς τα.  

1. “Κι εγώ τον φανταζόμουν σκυμμένο πάνω σ’ ένα σχέδιο ή σ’ ένα κομμάτι ξύλο να το σμιλεύει, όταν οι άλλοι στο σπίτι έκαναν σιέστα. Αναλογιζόμουν την κούρασή του και τότε μάλλον μού έλειπε περισσότερο”.

     Το ανωτέρω απόσπασμα είναι από το πρώτο διήγημα της συλλογής “Βραδινή αναζήτηση” (σελίδα 11), ένα μικρό σε έκταση διήγημα μα τόσο βαθιά ψυχολογικό και με έντονη ενσυναίσθηση και προσωπική αναζήτηση. Ο αναγνώστης θα βιώσει μια ξεχωριστή εμπειρία, όπως άλλωστε βίωσα κι εγώ, η οποία ταυτίστηκα με τη μικρή ηρωίδα και μεταφέρθηκα σε μια εποχή ενός μακρινού νοσταλγικού παρελθόντος, συναισθάνθηκα το μικρό κορίτσι ως άλλη κόρη προς τον πατέρα της που της έλειπε αρκετές ώρες την ημέρα, λόγω της φύσης της εργασίας του.

    Ο Αυστριακός φυσιολόγος και ψυχίατρος Σίγκμουντ Φρόυντ, αναφέρει στα βιβλία του ότι “στις γυναίκες, το οιδιπόδειο σύμπλεγμα αντιπροσωπεύει την τελική έκβαση μιας μακρόχρονης διαδικασίας ανάπτυξής τους.” Αυτό το αναφέρω, για να επισημάνω ότι το συγκεκριμένο διήγημα, αλλά και αρκετά από τα διηγήματα της συλλογής έχουν το ψυχογράφημα των ηρώων ή των ηρωίδων που καθιστούν τον αναγνώστη σε μια πολυδιάστατη θέση να αναλύσουν και τη δική τους προσωπικότητα ταυτιζόμενη με το περιεχόμενο του διηγήματος. Η συγγραφέας έχοντας έντονη ενσυναίσθηση για τον άνθρωπο, κατορθώνει, να ευαισθητοποιεί τον αναγνώστη και ταυτόχρονα να τοποθετεί τη σκέψη του σε πιο βαθιά μονοπάτια της ανθρώπινης ψυχολογίας.

2. – “Γράψε στα χαρτιά σου όσα δεν έχουν ειπωθεί και δεν σας αφήνουν να γίνετε ελεύθεροι”.

– “Μα είμαστε ελεύθεροι”, είπα διστακτικά.

– “Όχι και τόσο!” αντιγύρισε εκείνη.

– “Μην αφήνεις τις κρυμμένες σελίδες της Ιστορίας μας ! Ρίξε σ΄αυτές φως! Θα γίνεις έτσι λίγο πιο ελεύθερη” με σκούντηξε με νόημα.

     Το ανωτέρω απόσπασμα είναι από το διήγημα με τίτλο “Εν πολέμω” (σελίδα 177), ένα διήγημα εμπνευσμένο από την Επανάσταση του ΄21 με ηρωίδα τη αγωνίστρια Σπαρτιάτισσα Κωνσταντία (Μπαρμπιτσιώτη) Ζαχαριά, η οποία από την αρχή της Επανάστασης μέχρι και το 1826 συγκρούστηκε αιματηρά με τους άντρες του Ιμπραήμ, πάλεψε με δρεπάνια και βόλια για την ελευθερία του Μοριά, για την ελευθερία της πατρίδας της. Η ηρωίδα έσπασε τα στενά δεσμά της λογικής, ξεπέρασε τα όριά της και η ρήξη η δική της είναι η τόλμη της για το αδύνατο: Να δει την πατρίδα της ελεύθερη από το πόδι τού κατακτητή. Η προσωπικότητα τής ηρωίδας είναι ιδιαίτερη και η συγγραφέας, εδώ, συμβαδίζει με τον χρόνο, τον τόπο και το ήθος της εποχής. Στις σελίδες αυτού του ιστορικού διηγήματος, η Αντωνία Παυλάκου προσπαθεί με τη μέθοδο της αναδρομής να αφυπνήσει τα πατριωτικά ιδεώδη και να τιμήσει αυτούς τους αφανείς ήρωες της ιστορίας μας που δεν έχουν τιμηθεί όπως θα τους άξιζε και φυσικά να μην μείνουν στο σκοτάδι όλες αυτές οι φωτεινές σελίδες που μας οδήγησαν στην ελευθερία. Η συγγραφέας εδώ, γνωρίζοντας τα ιστορικά γεγονότα “ξεθάβει”, θα έλεγα, κάποιες πτυχές του ηρωικού για την πατρίδα μας παρελθόντος, φέρνοντας στο φως πραγματικά γεγονότα της εποχής εκείνης, “ξυπνά” τη μνήμη μας και φυσικά όλο αυτό δίνεται με μια σπάνια λογοτεχνική δεξιοτεχνία. Η Αντωνία Παυλάκου, με το συγγραφικό της μαγικό ραβδάκι, προεκτείνει τη σκέψη της στα τωρινά όρια της ελευθερίας, έτσι ώστε ο αναγνώστης να προβληματιστεί και να επανατοποθετηθεί.

    Ένας ολάκερος κόσμος, συγκινησιακά φορτισμένος διαδραματίζεται στα 26 διηγήματα της Αντωνίας Παυλάκου, με κοινωνικούς και φιλοσοφικούς προβληματισμούς, ψυχολογικά αδιέξοδα, μνήμες ιστορικών και πολιτικών γεγονότων, μύθους αλλοτινών εποχών, υπαρξιακά και συμβολικά συμβάντα της μεταπολεμικής αλλά και της σύγχρονης εποχής μας, σκηνικά ενδοοικογενειακής βίας, χωρισμών και θανάτων, αλλά και με μηνύματα ανθρωπιάς, προσφοράς, αγάπης, έρωτα, ενσυναίσθησης. Ολοι οι ήρωες – κατά το πλείστον γυναίκες – γυναίκες σύζυγοι, γυναίκες μάνες αλλά και κόρες, γυναίκες αγωνίστριες της ζωής αλλά και της πατρίδας, γυναίκες ανεξάρτητες οικονομικά, αλλά και υποταγμένες στα κατεστημένα πατριαρχικά ιδεώδη της εποχής, γυναίκες στηρίγματα της οικογένειας, αλλά και γυναίκες φιλόδοξες, φιλοχρήματες και χωρίς ηθικούς φραγμούς, έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην ουσία των κειμένων, αν και οι ιστορίες τους δεν κοινούνται στον ίδιο χωροχρόνο, αλλά συνυπάρχουν αρμονικά και συναρμολογούν ανθρώπινα κοινά χαρακτηριστικά, όσον αφορά την ψυχολογία και ανάλογα με τα κοινωνικά, πολιτικά και ηθικά φαινόμενα κάθε εποχής . Όλοι οι χαρακτήρες των ηρώων και των ηρωίδων τής Αντωνίας Παυλάκου κινούνται σε μία τεράστια ψυχοκοινωνική αρένα, ως τέλειοι πυγμάχοι που επιτελούν το χρέος τους στον προπονητή τους, που είναι η ίδια η ζωή. Χαρακτηριστικά θα αναφέρω κάποιους από τους ήρωες, και θα ξεκινήσω από τον μικρό Αντώνη που χάνεται στο μουσείο με τα αρχαία ειδώλεια, την Σπαρτιάτισσα αγωνίστρια της Επανάστασης Κωνσταντία Ζαχαριά, την ελληνίδα αγρότισσα Βάγια Χρηστολεωνίδα, τον αόρατο “διαβόητο” καπετάνιο στη ζωή και στην πολιτική Καμαρινό Αριστόπουλο, τη βραδινή αναζήτηση της μικρής κόρης, το λευκό πανοφόρι της αριστοκράτισσας Αφροδίτης, τη δυστυχισμένη μανιατοπούλα Κατερινιώ Κουρελέα, μέχρι τη Φανή, εκείνη τη μοιραία γυναίκα στη ζωή του Γιώργου και της Άννας, τη Νέλλη που βρήκε τη δύναμη να φύγει από μια κακοποιητική σχέση, το συγκλονιστικό σκηνικό των γαμήλιων ρούχων τής Ευγενίας και του Χάρη, καθώς και το συμβολικό μήνυμα του υποσυνείδητου τής Εύας, συνθέτουν ένα πολύπλευρο έργο με στόχο τον άνθρωπο, τα όριά του και τις ρήξεις του στις διαφορετικές ψυχολογικές και πολιτικοκοινωνικές πλευρές του. Ακόμα και η Μπέλλα μια άλλη, διαφορετική “βασίλισσα”, άλλη μία ηρωίδα της Αντωνίας Παυλάκου, ένα κείμενο σαν παιδικό παραμύθι, διαδραματίζει τον δικό της προσωπικό ρόλο στην επιλογή τής δικής της ρήξης, με όχι και τόσο πετυχημένο αποτέλεσμα…

      Καταλήγουμε, λοιπόν, ότι τα όρια είναι μια νοητική κατάσταση που ο κάθε άνθρωπος θέτει στην πορεία του. Για κάποιους είναι ένα σημείο που πέρα από αυτό δεν μπορούν ή δεν θέλουν να περάσουν, για άλλους είναι απλά το σημείο εκείνο που τους προκαλεί να το διαβούν και να περάσουν στο επόμενο επίπεδο στην εξέλιξή τους ως φυσικά, κοινωνικά και πνευματικά όντα.

      Είναι γεγονός ότι η επανάληψη στις συνήθειές μας και στον τρόπο αντιμετώπισης των προκλήσεων της ζωής, καθίσταται έξη και είναι δύσκολο να επιχειρήσουμε και να επιτύχουμε την αλλαγή, όμως όπως μας λέει και ο μεγάλος Νίκος Καζαντζάκης «Σα δεν φτάσει ο άνθρωπος στην άκρη του γκρεμού, δεν βγάζει στην πλάτη του φτερούγες να πετάξει». Ο «γκρεμός» ασφαλώς είναι διαφορετικός για τον καθένα μας, όμως είναι αναπόφευκτο να τον αντιμετωπίσουμε αν θέλουμε να σπάσουμε τα όρια και να αποτελέσουν για εμάς εφαλτήριο για μια νέα ανώτερη πορεία και όχι τείχος που θα μας καθηλώσει στη μετριότητα.

     Τελειώνοντας, ας ακούσουμε και πάλι τα πτερόεντα λόγια του μεγάλου Κρητικού και ας τον ακολουθήσουμε στην διάρρηξη των ορίων μας: «Ποτέ μην αναγνωρίσεις τα σύνορα του ανθρώπου! Να σπας τα σύνορα! Ν’ αρνιέσαι ό,τι θωρούν τα μάτια σου. Να πεθαίνεις και να λες: Θάνατος δεν υπάρχει!»  

Σας ευχαριστώ!   

Τζούλια Πουλημενάκου
Λογοτέχνις       

                                                                                                                                       

Επί-Λόγου – Λεύκωμα – Κριτικές Λογοτεχνίας – Αφιερώματα – Ιούνιος  2023

Η μορφή σου πλανάται αέρινη

στις νύχτες των παιδικών μου χρόνων

να πλάθεις παραμύθια στο προσκεφάλι μου

χωρίς στοιχειά και κακές μάγισσες,

μα με λευκά άλογα και νεράιδες

που άγγιζαν την αθώα μου ψυχή

και την ταξίδευαν…

 

Σφάλιζες πάνω στο στήθος μου

το χέρι σου ερμητικά,

θωπεύοντας  τους χτύπους της καρδιάς μου

κι ανάσαινες με μυριάδες πνοές

αγωνίες και εφηβείας σπαράγματα.

 

Κρατούσες σφιχτά την ύπαρξή μου,

μην τύχει και την κλέψουν

τα λόγια τα περαστικά

και τα φτηνά ξελογιάσματα…

 

“Να προσέχεις…”, μου έλεγες

με βλέμμα που έκρυβε φόβο

κι’  ηχούν ακόμα στ’ αυτιά μου

οι λέξεις οι πολύτιμες.

Μα πριν προλάβω ν’ ανοιγοκλείσω τα μάτια μου

πρόσεξα τα χρόνια

που σαν αέρας σκόρπισαν

και τα λόγια σου χάραξαν την καρδιά μου…

 

Όλα ήταν γραμμένα σ’ αυτό το ανήσυχο βλέμμα σου…

 

  Τζούλια Πουλημενάκου

 

Από την Ποιητική Συλλογή “Απρόσμενη Άνοιξη” 

Κέντρο Ευρωπαϊκών Εκδόσεων Χάρη Τζο Πάτση 

2η Έκδοση Αθήνα 2017

 

Επί-Λόγου – Τα έργα μου – Τα ποιήματά μου – Λεύκωμα –  Μάιος 2023

«Ολοκαύτωμα Σμύρνης» & “Αποφθέγματα σε Μαντινάδες” 

Παρουσίαση ποιητικών συλλογών του Πότη Κατράκη

     

Γράφει η Τζούλια Πουλημενάκου 

    Ο πολυβραβευμένος μας λογοτέχνης Πότης Κατράκης εμφανίζεται με τις δύο νέες του ποιητικές συλλογές “Ολοκαύτωμα Σμύρνης” και “Αποφθέγματα σε μαντινάδες” από τις Εκδόσεις Λεξίτυπον, και, σίγουρα δεν μας εκπλήσσει όσον αφορά την ποιότητα των στίχων του και τη διδακτική και νοηματική τους αξία. Δύο διαφορετικά βιβλία, το πρώτο με τίτλο “Ολοκαύτωμα Σμύρνης” (επική ποίηση) , γραμμένο σε παραδοσιακό έμμετρο λόγο, όπου μέσα σε 260 στίχους εξιστορεί όλα τα τραγικά ιστορικά γεγονότα της ελληνικής ιστορίας μας και το δεύτερο “Αποφθέγματα σε Μαντινάδες”, επίσης γραμμένο σε παραδοσιακή ποίηση (γνωμική – διδακτική) σε τετράστιχα, όπου μέσα σε 312 μαντινάδες, σκιαγραφεί όλα τα κοινωνικά θέματα που απασχολούν την κοινωνία μας, τη θρησκεία μας, την πολιτική μας κατάσταση, την ανθρώπινη φύση μας, τον έρωτα, την αγάπη, την ειρήνη, τον πόλεμο, την ελευθερία, τη φιλοσοφία, τις ομορφιές της πατρίδας μας και τόσα άλλα θέματα και προβλήματα της ανθρώπινης ύπαρξης, όπου ο ποιητής μάς έχει συνηθίσει με την ευαισθησία της πένας του και τις πολύπλευρες εκφραστικές του αποχρώσεις.

                             

                                       Ο ποιητής γράφει στο βιβλίο “Ολοκαύτωμα Σμύρνης” (στ. 1 – 22) :

“Από την αρχαιότητα κι όλα τα άλλα χρόνια

με ξαστεριά με συννεφιά με ήλιο και με μπόρα

όλη η δυτική πλευρά εις τη Μικρά Ασία

είχε χρώμα ελληνικό και την ελευθερία

όσοι επιβουλεύτηκαν κι ήθελαν να την κάνουν

δική τους και τα σύνορα στο πέλαγος να φτάνουν

αμέσως εκδιώκοντο πηγαίνανε πιο πέρα

κι όλη η γης ανάπνεε της νίκης τον αέρα.

Μαζί με όλα τα νησιά που ήτανε σιμά της

άπλωνε με ασφάλεια όλα τα βήματά της

σε μακρινή απόσταση από την παραλία

και είχε την απόλυτη σ’ αυτά κυριαρχία

μέχρι που ήρθαν έποικοι για να την κατακτήσουν

πόλεις σε κάμπους και βουνά με τον καιρό να χτίσουν

να διώξουνε τους Έλληνες να κατοικήσουν κείνοι

και όρθιο ελληνικό τίποτα να μη μείνει.

Σιγά-σιγά κατέλαβαν όλη την ενδοχώρα

χτίζανε πόλεις και χωριά και ώρα με την ώρα

γεννοβολούσαν κι έχτιζαν δικές τους πολιτείες

νέα θρησκεία έφερναν γκρέμιζαν εκκλησίες

ως το Αιγαίο πέλαγος προσπάθαγαν να φτάσουν

και όσους κατοικούσαν κει αιχμάλωτους να πιάσουν.”

[…….] 

       Ο λογοτέχνης περιγράφει με απλό αλλά γλαφυρό τρόπο, αυτό το συγκλονιστικό γεγονός της ελληνικής μας ιστορίας που σήμανε μια νέα αρχή για τους Έλληνες της Μικρασίας, έτσι ώστε ο αναγνώστης να λάβει τα σωστά νοηματικά και διδακτικά μηνύματα, να συγκινηθεί και να κρατήσει στην καρδιά και τη μνήμη του αυτήν την ιστορική αλήθεια, καθώς επίσης την ελπίδα και την πίστη του για ένα καλύτερο αύριο.

  Ο ποιητής γράφει στο βιβλίο του “Αποφθέγματα και Μαντινάδες”:

“Λόγος που είναι σκοτεινός

με το χρησμό ταιριάζει

της ποίησης το νόημα

σαν το διαμάντι μοιάζει” (σελ.. 17)

 

“Όσοι άνθρωποι κατοικούν

γύρω ‘πο το Αιγαίο

Ελλήνων ρίζες έχουνε

και όνομα αρχαίο.” (σελ.18)

 

“Στην Τεχεράνη κόψανε

γυναίκας το κεφάλι

γιατ’ έμεινε ακάλυπτο

λίγο μετά το σάλι.”(σελ.19)

 

“Χωριό είναι η Δαιμονιά

μα δαίμονες δεν έχει

κι αν τη συγκρίνεις σ’ ομορφιά

θα δεις πως υπερέχει”. (σελ.20)

 

“Πολλά τ’ αστέρια τ’ ουρανού

μόνο το ένα λάμπει

που ζωντανεύει με το φως

της ύπαρξης τα θάμπη.” (σελ.46)

 

      Eδώ, ο ποιητής εμπνέεται από όλα τα κοινωνικά, πολιτικά, θρησκευτικά και άλλα θέματα της εποχής μας και καυτηριάζει με τον δικό του ποιητικό τρόπο τα συμβάντα της σύγχρονης κοινωνίας μας. Και όπως λέει ο ποιητής στον πρόλογο του βιβλίου του “η ποίηση είναι ένα άνθος που μοσχοβολάει και ευφραίνει τον άνθρωπο”, έτσι και ο αναγνώστης διαβάζοντας την ποίηση του Πότη Κατράκη όχι μόνο προβληματίζεται αλλά και ευφραίνεται τόσο αισθητικά αλλά και νοηματικά.

     Εύχομαι στον ποιητή Πότη Κατράκη καλοτάξιδα τα νέα του βιβλία και είθε να μοσχοβολήσουν και να ευφρανθούν όλες οι καρδιές των αναγνωστών του!!

Τζούλια Πουλημενάκου

Λογοτέχνις, επιμελήτρια της λογοτεχνικής σελίδας Επί-Λόγου

 

ΤΙΤΛΟΣ: ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΣΜΥΡΝΗΣ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΠΟΤΗΣ ΚΑΤΡΑΚΗΣ

KATΗΓΟΡΙΑ: ΕΠΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ

ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: ΖΩΗ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ

ISBN: 978-960-597-328-5

Εκδόσεις ΛΕΞΙΤΥΠΟΝ

Aθήνα, Οκτώβριος 2022 (Πρώτη Έκδοση)

 

 

ΤΙΤΛΟΣ: ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ ΣΕ ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΠΟΤΗΣ ΚΑΤΡΑΚΗΣ

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΠΟΙΗΣΗ

ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: ΖΩΗ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ

ISBN: 978-960-597-329-2

Εκδόσεις ΛΕΞΙΤΥΠΟΝ

Αθήνα, Οκτώβριος 2022 (Πρώτη Έκδοση)

 

 

 

 

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΑΙ ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ:

 

http://https://potiskatrakis.wixsite.com/potiskatrakis/potis-katrakis

Επί-Λόγου – Λεύκωμα – Αφιερώματα Λοτοτεχνίας – Νοέμβριος 2022

“Η φλόγα, η φωτιά κι η στάχτη” του Γεώργιου Ελ.Τζιτζικάκη

 

Γράφει η Τζούλια Πουλημενάκου

Ο Γεώργιος Τζιτζικάκης ως ένας νέος Μπουκόβσκι, μετά από τα προηγούμενά του μυθιστορήματα “Παραθεριστής” και “Ανεμόγερτος”, εμφανίζεται φέτος δυναμικά με το νέο του συγγραφικό έργο “Η φλόγα, η φωτιά κι η στάχτη” από τις Εκδόσεις Κάκτος και βασισμένο σε αληθινά γεγονότα. Ένα βιβλίο που παρατηρεί τον άνθρωπο και διαπραγματεύεται κοινωνικοψυχολογικά διλήμματα.

 Ο συγγραφέας αποτυπώνει στο βιβλίο του διαχρονικά κοινωνικά ζητήματα, ανταγωνισμού, διαφορετικότητας, διεκδίκησης, απόρριψης και μέσω αυτών αναζητά την δική του προσωπική αλήθεια και τη θετική αντιμετώπιση όλων αυτών των θεμάτων που ταλανίζουν τις ανθρώπινες διαπροσωπικές σχέσεις.

  Ο συγγραφέας διεισδύει στους χαρακτήρες των τριών ηρωίδων του, της δυναμικής Μανωλίας, της ρομαντικής Εριέττας και της επαναστάτριας Θέτιδας, τριών γυναικών διαφορετικής ιδιοσυγκρασίας και χαρακτήρα, προβάλλοντας μέσα από την έντονη προσωπικότητά τους και τις ιδιαιτερότητές τους στη διαχείρηση των διαπροσωπικών σχέσεων τα ξεχωριστά ταλέντα τους και τέλος -εάν υφίσταται- τη θετική τους πλευρά.

  Η ιστορία του βιβλίου είναι αληθινή, πραγματεύεται τον όρο φιλία και τα μυστικά της, ο συγγραφέας φέρνει τη δική του προσωπική αλήθεια στα γεγονότα, ο αναγνώστης ταυτίζεται με αυτό, αναζητώντας κι αυτός τη δική του αλήθεια, φέρνοντας στην επιφάνεια τις θετικές του πλευρές.

  Ο Γ.Τζιτζικάκης στο βιβλίο του καταλήγει: “Καμιά φορά είναι τόσο απλό. Είναι τόσο απλό να μη χάσεις ανθρώπους από τη ζωή σου, απλώς και μόνο αποφασίζοντας ότι δεν αξίζει να ρίχνεις λάδι στη φωτιά, και να καταλάβεις ότι είσαι τυχερή που τους έχεις, ακόμα κι αν δεν είναι πάντοτε στα μέτρα σου. Δεν είναι εύκολο, χρειάζεται δύναμη και αυτοσυγκράτηση, διότι, όταν η φλόγα ανάψει, πρέπει να το προσέξεις μην ακολουθήσει η φωτιά, κι αν αυτό συμβεί και δεν τη προλάβεις, τότε θα γίνουν όλα στάχτη.” 

 

Τζούλια Πουλημενάκου

23/10/2022

 

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ: 

Ο Γεώργιος Ελ.Τζιτζικάκης γεννήθηκε το 1981, ζει στην Αθήνα και κατάγεται από τα Χανιά. Έχει σπουδάσει Διοίκηση Επιχειρήσεων και Δημόσιες Σχέσεις, με ειδίκευση στη δημιουργία νέων επιχειρήσεων στην ψηφιακή εποχή. Από το 2008 κατέχει τον τίτλο του ενεργειακού θεραπευτή ως Reiki Therapist Of Usui System of Natural Healing, και έχει δραστηριοποιηθεί επαγγελματικά στον χώρο της καλλιτεχνικής βιβλιοδεσίας και του vintage bookbinding.

Η ενασχόλησή του με τη συγγραφή ξεκινά από τα εφηβικά του χρόνια. Στα δεκαεπτά του κερδίζει βραβείο από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών για το διήγημά του “Ο Ζητιάνος” και εκδίδεται το πρώτο του βιβλίο με τίτλο “Σιωπή… η δυνατότερη κραυγή…”. Έκτοτε, έχει γράψει μυθιστορήματα, συλλογές διηγημάτων, θεατρικά έργα, παραμύθια και στίχους για τραγούδια. Συνεργάζεται με εκδοτικούς οίκους της Ελλάδας ως αξιολογητής κειμένων και σύμβουλος εκδόσεων και αρθρογραφεί για θέματα που αφορούν στη λογοτεχνία, τη μουσική και το θέατρο, ενώ επί σειρά ετών έχει ασχοληθεί με την παραγωγή μουσικών εκπομπών στο ραδιόφωνο.

“Η φλόγα, η φωτιά κι η στάχτη”, είναι το δέκατο βιβλίο του συγγραφέα.

 

ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ:

“Σιωπή… η δυνατότερη κραυγή…”, Διηγήματα, 2000 (εξαντλημένο)

“Ένα γέλιο… που έκλαιγε…”, Διηγήματα, 2005 (εξαντλημένο)

“Να μην ξεχάσω να ξυπνήσω”, Μυθιστόρημα, 2010 (πρώτη έκδοση Ιωλκός, εξαντλημένο)

“Γυναίκα η Κόλαση…Γυναίκα κι ο Παράδεισος”, Διηγήματα, 2012 (πρώτη έκδοση Περίπλους, εξαντλημένο)

“Τ’ αηδονιού το δάκρυ”, Μυθιστόρημα, 2015 (πρώτη έκδοση Ωκεανίδα, εξαντλημένο)

“Ένα δράμι δύναμης”, Μυθιστόρημα, 2016 (πρώτη έκδοση Ωκεανίδα, εξαντλημένο)

“Αντίο δεν είπα, ακόμη ζω”, Διηγήματα, 2018 (Ωκεανίδα)

“Παραθεριστής”, Μυθιστόρημα, 2020 (Κάκτος)

“Ανεμόγερτος”, Μυθιστόρημα, 2021 (Κάκτος)

“Η φλόγα, η φωτιά κι η στάχτη”, Μυθιστόρημα, 2022 (Κάκτος)

 

 

Επί-Λόγου – Λεύκωμα – Κριτικές – Οκτώβριος 2022

 Αφιερώματα ποίησης 

“Ψυχή μεγάλη και γλυκειά, μετά χαράς στο λέω:

Θαυμάζω τες γυναίκες μας και στ’ όνομά τους μνέω.”

~Διονύσιος Σολωμός, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι~

 

 

Ανάψτε τους φάρους της μνήμης

και φωτίστε τις ηρωικές σελίδες,

πουλιά πετούμενα να γενούν

στο ένδοξο παρελθόν

και στα σκοτεινά οράματα,

πτυχές ολόφωτες της ιστορίας

να λάμψουν…

 

Σβήστε τους ήλιους της καρδιάς

κι ανάψτε της ιστορίας τ’ αστέρια

-γυναίκες μάνες κι αδελφές-,

να φωτιστεί της εποχής

η δόξα η τιμημένη

-γυναίκες σύζυγοι και κόρες-,

Ελληνίδες αγωνίστριες

αθάνατες όλες στον νου

και την ψυχή μας·

σκάψτε τις ρίζες τις Λακωνικές,

της Σπάρτης, της Μάνης τα ιερά χώματα,

εκεί που φυτρώνουν οι αθάνατοι,

οι ασπάλαθοι κι οι κουμαριές

κι ανθούνε τα κυκλάμινα

στων βράχων τις σχισμάδες…

 

ΠΑΝΩΡΑΙΑ ΒΟΖΙΚΗ

Τ’ όνομά σου: Ο ήχος των δρεπανιών στο πύρινο χώμα

 

Καμαρώστε τη! Είν’ η κόρη μου

η όμορφη Πανώρια

η ατρόμητη Μανιάτισσα,

των Τούρκων η φοβέρα·

στη μάχη τ’ Αλμυρού και του Διρού

και με καρδιά γενναίου στρατιώτη,

δίχως φόβο στο βλέμμα της

με πλέρια ανδρειοσύνη,

με το κυρτό δρεπάνι της

εκεί, εμπρός

στα μάτια του πατέρα

τους αραπάδες θέρισε

με γενναιοψυχία

και σθένος απαράμιλλο

για την Ελευθερία…

 

Σβήστε τ’ αστέρια της ψυχής

κι ανάψτε της μνήμης τις λαμπάδες

-γυναίκες σύζυγοι και κόρες-,

να μνημονεύσουμε εκείνες

που τίμησαν πατρίδα και Θεό

για έναν τόπο ελεύθερο

-γυναίκες μάνες κι αδελφές-,

στα ελεύθερα μαλλιά τους

έπλεκαν δαφνοστέφανο

και δύναμη ατελεύτητη

στην τολμηρή καρδιά τους…

 

ΣΤΑΥΡΙΑΝΑ ΣΑΒΒΑΙΝΑ

T’ όνομά σου: Των τουφεκιών κροτάλισμα, αθάνατη Σπαρτιάτισσα

 

Θαυμάστε τη! Είν’ η γυναίκα μου

του Σάββα η Σταυριάνα,

η αήττητη Σπαρτιάτισσα·

τα όπλα αρματώθηκε

τον άντρα της να τιμήσει,

που οι Αγαρηνοί τον έστειλαν

στην τρομερή αγχόνη.

Στη μάχη πρώτη ρίχτηκε

μαζί με τους Μανιάτες,

Βαλτέτσι και Τριπολιτσά

Τρίκορφα κι Αλμυρό·

το αίμα της ποτίστηκε

μ’ ελευθερία και δόξα

κι αψήφησε

τα πύρινα βόλια του εχθρού

με σθένος κι αντρειοσύνη.

 

Ανάψτε τις μνήμες τις θολές

στα πύρινα, τα ιερά τα χώματα

και κρούστε της λευτεριάς καμπάνες

-γυναίκες μάνες κι αδελφές-,

ωδές στις ηρωίδες

μιας πατρίδας αδούλωτης,

δημοτικά, με νότες αθανασίας,

τραγούδια τόλμης, θάρρους

μα και αυτοθυσίας…

-γυναίκες σύζυγοι και κόρες-

στη θαρραλέα ψυχή τους,

σε όλες ο σπόρος άνθισε

για την Ελευθερία…

 

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ ΖΑΧΑΡΙΑ

Τ’ όνομά σου: Της επανάστασης σημαία «Nίκη ή Θάνατος»

 

Δοξάστε τη! Είν’ η αδελφή μου

η Λάκαινα η γενναία

η κόρη του Πενταδάκτυλου

του κάμπου η λατρεμένη,

εκείνη π’ αρματώθηκε

και λάβαρο υψώνει

“Νίκη ή Θάνατος-

Tαν ή επί Τας”.

Κλειδώνει στο κάστρο του Μυστρά

τους Τούρκους τους πασάδες,

απ’ το τουφέκι της ψηλά

κι απ’ τη γενναία της καρδιά

πύρινες φλόγες ξεπηδούν,

στάχτη, συντρίμμια γίνονται

των Τούρκων οι αυλές.

 

Ανάψτε της ιστορίας τ’ αστέρια

κι υψώστε το παράστημα

-γυναίκες μάνες κι αδελφές

γυναίκες σύζυγοι και κόρες-,

της ελευθερίας η φωνή

τα σύμπαντα να τρομάξει·

εκείνες τα όπλα αρπάξαν

στον Ιερό Αγώνα,

στη μάχη όλες ορμήσανε,

λιοντάρια τιμημένα,

τον Τούρκο πολεμήσανε,

για την Ελευθερία…

 

ΕΛΕΝΗ ΑΝΑΕΙΠΟΝΥΦΗ

Τ’ όνομά σου: Του Μαλευριού το έμβλημα στη μαρμαρένια βρύση

 

Τιμήστε τη! Είν’ η μάνα μου

η θρυλική Ελένη,

η ηρωική Πολυαραβιώτισσα

εκεί, στη μαρμαρένια βρύση

στης Μάνης τα ιερά βουνά,

στις πέτρες τις κακοτράχαλες

ωσάν Αμαζόνα αρματωμένη

τον Άραβα εφόνευσε

κι έσωσε τα παιδιά της,

γλίτωσε το βιος της,

λευτέρωσε την πατρίδα της·

εκεί, στη μάχη του Πολυαράβου

ο Ιμπραήμ ντροπιάστηκε,

έμβλημα η ίδια εγίνηκε

σ’ ολόκληρο το Μαλεύρι…

 

Ανάψτε της μνήμης τις δάδες

και φωτίστε τους λαβύρινθους της λήθης

-γυναίκες μάνες κι αδελφές

γυναίκες σύζυγοι και κόρες-,

αψήφησαν σφαίρες

και λόγχες πύρινες,

το φλάμπουρο της λευτεριάς υψώσανε

με μια φωνή και μια ψυχή:

Nίκη ή Θάνατος-

Tαν ή επί Τας”.

 

Ανάψτε πυρσούς της λευτεριάς

απ’ την ψυχή βγαλμένους

ολόλαμπρες ν’ αστράψουνε

του γένους μας οι μνήμες!

 

Αθάνατες να μείνουνε

μέσ’ τις ψυχές εκείνες

που τη ζωή τους έδωσαν

για τη γλυκιά πατρίδα!

Πανωραία Βοζίκη

Σταυριάνα Σάββαινα

Κωνστάντια Ζαχαριά

Ελένη Αναειπόνυφη

 

Γυναίκες Ελληνίδες Αθάνατες! 

Τζούλια Δ. Πουλημενάκου 

Δεκέμβριος 2020

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

 

Το ανωτέρω ποίημα συμπεριλαμβάνεται στον Συλλεκτικό – Συλλογικό Τόμο “Αφιέρωμα σε ηρωικές μορφές του ΄21 -1821-2021” 

της Ένωσης Πνευματικών Δημιουργών Λακωνίας “Χείλων ο Λακεδαιμόνιος” (σελ.324-328) 

Ελληνική Δημοκρατία-Περιφέρεια Πελοποννήσου

Α΄ Έκδοση – Σεπτέμβριος 2021

 

 

 

 

Απόσπασμα της ωδής βραβεύτηκε με Γ΄Βραβείο από την Αμφικτυονία Ελληνισμού

στον Ι΄Παγκόσμιο Ποιητικό Διαγωνισμό έτους 2021 (Μάιος 2021),

το οποίο επίσης συμπεριλαμβάνεται στην Ανθολογία της Αμφικτυονίας Ελληνισμού με θέμα:

“Ελλάδας προσκλητήριο 1821-2021… κοιτίδα του πνεύματος, του πολιτισμού και της ειρήνης”.

 

 

Πηγή φωτογραφίας στην εισαγωγή του κειμένου:  ORTHODOXIANEWSAGENCY.GR

 

Επί – Λόγου – Λεύκωμα – Αφιερώματα – Τα ποιήματά μου – Δεκέμβριος 2021   

 

 

ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ

της Τζούλιας Πουλημενάκου 

“Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Αγία Πετρούπολη. Αφού απέτυχε ο γερμανικός στρατός να καταλάβει την πανέμορφη, ιστορική πόλη, αποφασίζει να την πολιορκήσει και να την αποκλείσει από κάθε εξωτερική βοήθεια. Είναι ένας πόλεμος χαρακωμάτων, αλλά τεράστιες απώλειες έχει κι ο άμαχος πληθυσμός.” (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

     “Οι γνώσεις μας είναι ο σπόρος των δημιουργιών μας” , είπε κάποτε ο Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος Ζωρζ-Λουί Λεκλέρ ντε Μπυφόν. Όλοι οι μεγάλοι συγγραφείς υποστηρίζουν την ωφελιμότητα τής καλής μελέτης· έτσι και εδώ ο συγγραφέας Πρόδρομος Κοσμίδης μάς το αποδεικνύει περίτρανα μέσα από τις 336 σελίδες του βιβλίου του “΄Όταν δακρύζει ο λύκος” (εκδόσεις Φίλντισι, 2021). Ο συγγραφέας στο βιβλίο του αρχικά τοποθετεί τους ήρωές του στη χρονική περίοδο του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, με ιστορικές αναφορές στην κατάκτηση της Σοβιετικής Ένωσης το 1941 από τη ναζιστική Γερμανία, όπου περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και την κατάληψη τού Λένινγκραντ, την γνωστή Αγία Πετρούπολη και στη συνέχεια στη μεταπολεμική περίοδο μετά το 1945 και μέχρι το 1962 στην πιο σύγχρονη εποχή της Ευρώπης.

    “Όταν δακρύζει ο λύκος” του Πρόδρομου Κοσμίδη είναι ένα βιβλίο αιχμηρό με έξυπνη πλοκή και διαχρονικά μηνύματα. Ο ήρωας του βιβλίου ο υπολοχαγός του Κόκκινου στρατού Σεργκέι Παυλώφ – ο επονομαζόμενος “λύκος” – μάχεται στα χαρακώματα και αντιστέκεται με τους συντρόφους του για την ελευθερία της πατρίδας του από τους Ναζί. Ψάχνει να βρει τη δικαίωση για το χαμό των αγαπημένων του προσώπων, σκάβει αργά και μεθοδικά και έρχεται αντιμέτωπος με τον αληθινό εχθρό, τον κατασκοπεύει, ενώ ταυτόχρονα διαλέγει τα θύματά του με την ακρίβεια χειρουργού, με αποτέλεσμα πολλές φορές να συγκρούεται ηθικά ακόμα και με τον ίδιο του τον εαυτό.

      Ποιος αλήθεια θα είναι ο ρόλος του; Θα τα καταφέρει, άραγε, να επιζήσει από τη μανία των ΕΣ ΕΣ; Θα επέλθει η λύτρωση στην ψυχή του και την πατρίδα του μετά από όλα τα δεινά που του επιφυλάσσει η μοίρα του; Και γιατί ο συγγραφέας δίνει αυτόν τον συμβολικό τίτλο στο βιβλίο του; Πότε “δακρύζει ο λύκος” ; Ερωτήματα που θέτει ο αναγνώστης διαβάζοντας το βιβλίο και απαντώνται όλα μέσα στα 26 αγωνιώδη κεφάλαια.

 …..“ Ήταν ανεβασμένος στο πάτημα της δικής μου σκοπιάς και καμάρωνε τα γερμανικά χαρακώματα. Αυτό το πάτημα ήταν φτιαγμένο για μένα, που ήμουν ένα και ογδόντα πέντε ύψος. Μόνο τα μάτια μου έβγαιναν έξω. Αυτός περίσσευε μέχρι τη βάση του λαιμού. Τέλειος στόχος!. Έτρεξα, τον άρπαξα απ’ τα πόδια και τον τράβηξα…. Την ίδια στιγμή ακούστηκε πυροβολισμός. Το καυτό βλήμα καρφώθηκε τσιτσιρίζοντας πίσω μας, στο λασπωμένο τοίχωμα….” (σελ.74)

        Ο συγγραφέας με τον δικό του μοναδικό ντοστογιεφσκικό τρόπο ψυχογραφεί τους ήρωές του και μας μεταφέρει σε μια ομιχλώδη εποχή της ευρωπαϊκής ιστορίας. Το μεθοδικό κτίσιμο τής υπόθεσης, η πλοκή του κειμένου όπου φωτίζει τις πολύτιμες λεπτομέρειες, οι τελειοποιημένοι του διάλογοι, οι συναισθηματικές καταστάσεις των ηρώων, οι πλούσιες σε περιγραφή εικόνες τής κοινωνίας μιάς γκρίζας περιόδου και ένας αφηγηματικός καθηλωτικός λόγος, αυτά είναι τα χαρακτηριστικά που κάνουν έναν αναγνώστη να μη μπορεί να αφήσει το βιβλίο από τα χέρια του.  Από την πρώτη σελίδα μέχρι και την τελευταία, ο συγγραφέας προσφέρει μια αναγνωστική εμπειρία μέσα στα 26 συγκλονιστικά κεφάλαια, τα οποία σκιαγραφούν μια σκοτεινή εποχή, την περίοδο της ναζιστικής κατοχής της Σοβιετικής Ένωσης και συγκεκριμένα της Αγίας Πετρούπολης.

      Στο κείμενο που ακολουθεί ο συγγραφέας περιγράφει την Αγία Πετρούπολη (σελ.56-57) : “…Βλέπει τον θάνατο να παραμονεύει κρυμμένος στα σοκάκια, στις εκκλησιές, ανάμεσα στα μαύρα σύννεφα….Σκύβει στα ερείπια , παίρνει τα παλιά λιθάρια και ξαναχτίζει το σώμα της. Ατέλειωτα σμίγουν ζωή και θάνατος σαν νιόπαντρο ζευγάρι στο νυφικό κρεβάτι κι αυτή ραίνει με λεμονανθούς και μύρο , λύνει τα μαλλιά, σφουγγίζει τα άγια σώματα.”

       Ένας ολάκερος κόσμος διαδραματίζεται στις γεμάτες συγκίνηση και αγωνία σελίδες του βιβλίου. Ένα μυθιστόρημα όπου οι ήρωές του – από τους πιο μικρούς μέχρι και τον κορυφαίο – έχουν πρωταγωνιστικό λόγο ύπαρξης στην πλοκή και εν τέλει στη συμπλήρωση και ολοκλήρωση της ιστορίας. Όλοι οι χαρακτήρες του βιβλίου επιτελούν ένα πολύτιμο χρέος: Από τον θαρραλέο και άοπλο νεαρό αγγελιαφόρο ονόματι “γλάρο” – τον κορυφαίο χορευτή του θεάτρου της Όπερας και του μπαλέτου Κίροφ της Αγίας Πετρούπολης, τον βιολιστή μουσικό της σκηνής τού Λένιγκραντ Ιωσήφ Στεφάνοβιτς, την πιστή εθελόντρια νοσοκόμα Μαρλέν, τον αδίστακτο Γερμανό στρατηγό Μάγιερ, τον θεοσεβούμενο ναύτη Ήζι, τον Ρώσο αξιωματούχο του τσάρου παππού Ιβάν, την ελληνο-γερμανίδα σύζυγο Γκέρτε με καταγωγή από τον Ελληνισμό της Οδησσού, τον ανήσυχο Ρωσο-εβραίο ταγματάρχη του Κόκκινου στρατού Δαυίδ Πέτροβιτς, την πιστή οικονόμο κυρία Μαριέττα, μέχρι τον ηρωικό Ρώσο υπολοχαγό του Κόκκινου στρατού Σεργκέι Παυλώφ και τον άτυχο Γερμανό ανθυπολοχαγό της Βέρμαχτ Ντίτερ Μπεκ. Ακόμα και ένας Καυκάσιος ποιμενικός ονόματι Σίλβερ, διαδραματίζει τον δικό του ρόλο μέσα στην ιστορία, ο οποίος δίνει μαθήματα ζωής και πίστης στον άνθρωπο.

 …..“¨Μη σταματάς, παιδί μου, ποτέ μη σταματάς, να ελπίζεις”.

“Μα τι είναι η ελπίδα; ρώτησε η Γκέρτε, έτοιμη να βάλει τα κλάματα.

“Ένα όμορφο δέντρο είναι”, της απάντησε η σοφή γυναίκα, “που το ποτίζεις, το κλαδεύεις, αλλά του δίνεις μπόι και το φτάνεις ψηλά, εκεί που σεργιανάει ο κεραυνός. Θέλει κουράγιο να ξαναφυτέψεις άλλο δέντρο, αν καεί. Έχεις ανάγκη τη σκιά του”. (σελ. 139)

     Ο συγγραφέας προσφέρει στον αναγνώστη ένα καλογραμμένο λογοτεχνικό έργο, άκρως ποιητικό θα έλεγα, με αποτέλεσμα τη συγκίνηση και την αγωνία, μέσα από μια γραφή με παρομοιώσεις, στοχευμένα επίθετα και εναρμονισμένες αντιθέσεις. Το κείμενο “ρέει” στα μάτια του αναγνώστη σαν κινηματογραφική ταινία και ο αναγνώστης αναρωτιέται εάν αυτό που διαβάζει είναι προϊόν μυθοπλασίας, ή εάν ο ίδιος ο συγγραφέας το έχει βιώσει με κάποιον ορατό ή αόρατο τρόπο. Ας μην ξεχνάμε ότι ο κ.Πρόδρομος Κοσμίδης είναι και ποιητής. Έτσι, παρ’ όλο που το μυθιστόρημα λαμβάνει χρόνο σε μια θλιβερή περίοδο, με την ανάγνωσή του και τα μηνύματα που μας μεταφέρει,  η ψυχή μας ευφραίνεται, γίνεται ομορφότερη και οι πνευματικοί μας ορίζονται αμβλύνονται.

      Χαρακτηριστικό το κατωτέρω κείμενο: “Εκείνο το βράδυ ο έρωτας άπλωσε τα φτερά του, πέταξε πάνω από σκοπιές και πολυβόλα και σκαρφάλωσε στο παράθυρο του πρώτου ορόφου. Ανάλαφρα, πατώντας στα νύχια, πέρασε στο δωμάτιό της και έσκυψε πάνω από το γλυκό πρόσωπο με τις μακριές βλεφαρίδες. Εκείνη τη στιγμή, ακόμα κι ο αέρας κράτησε την ανάσα του, να μην παγώσει το φιλί.”

      Από την αρχή μέχρι το τέλος του βιβλίου η αγωνία δεν σταματά και σε κάθε κεφάλαιο κάτι νέο προστίθεται και η αγωνία κορυφώνεται. Σαν να τοποθετείς ένα-ένα τα κομμάτια του παζλ σε ένα τεράστιο τραπέζι. Μέχρι να τοποθετήσεις και το τελευταίο κομμάτι του η αγωνία και η συγκίνηση είναι τεράστια: Η Αγία Πετρούπολη, ο ποταμός Νέβας, η λίμνη Λατόγκα, η αίθουσα συναυλιών του Κρεμλίνου, το Βερολίνο και το Στρατιωτικό Νοσοκομείο του, το αρχηγείο των ΕΣ ΕΣ στο Ανατολικό Βερολίνο, η αίθουσα επιχειρήσεων της Βέρμαχτ, η σημαία της Σοβιετικής Ένωσης, το δαχτυλίδι του Γερμανού στρατηγού Μάγιερ, η σπείρα του Κλίνσμαν, το μωρό στα χαλάσματα, η πληγή στο αριστερό στήθος, ο ποταμός Σπρέε, ο θάνατος του Στάλιν, το μπαρ “Το λιμάνι”,  ο μονόφθαλμος τζογαδόρος Νικήτα, το Ανατολικό και το Δυτικό Βερολίνο, η πύλη του Βραδεμβούργου, ο πύργος του στρατηγού Αλεξάντερ Μάγιερ, οι τέσσερις φωτογραφίες του γάμου… Ο συγγραφέας Πρόδρομος Κοσμίδης συνέθεσε τη δική του “7η συμφωνία” με μουσικούς όλους τους ήρωές του και κοινό όλους εμάς τους αναγνώστες του.

      Το βιβλίο τού Πρόδρομου Κοσμίδη με τον συμβολικό τίτλο “Όταν δακρύζει ο λύκος” θα το χαρακτήριζα “βροχή” στην άνυδρη πνευματική μας εποχή, όπου περιγράφει την ψυχολογία του ανθρώπου σε δραματικά δύσκολους καιρούς ζωής και θανάτου μαζί, παραλληλίζοντάς τον με άγριο “λύκο”, μεταφέροντας μηνύματα θάρρους, επιμονής, υπομονής και πίστης του ανθρώπου στις αξίες, τα ιδανικά του, πέρα από κάθε είδους δυσκολία: “Τα πάντα τα πετυχαίνουμε με υπομονή και επιμονή”, μας έλεγε ο γέρο δάσκαλος, αλλά εμείς, μικρά παιδιά τότε, δεν καταλαβαίναμε και πολύ τα λόγια του”. (σελ.88)

     Ένα κείμενο που απλώνεται στα μάτια μας με τα δίχτυα της έμπνευσης και της μυθοπλασίας τόσο φυσικά, όσο ένα πρωινό μας ξύπνημα. Μία διέγερση του μυαλού που μας οδηγεί να ξαναβρούμε και να συστηθούμε εκ νέου με τον εαυτό μας. Και όπως ο συγγραφέας γράφει για την Αγία Πετρούπολη έτσι κι εμείς “να σκύψουμε στα ερείπια, να πάρουμε τα παλιά λιθάρια και να ξαναχτίσουμε το σώμα μας…”

      Συγχαρητήρια στον συγγραφέα Πρόδρομο Κοσμίδη και εύχομαι και στο μέλλον σε ανάλογες συγγραφικές πνευματικές αναζητήσεις. –

 

Τζούλια Δ. Πουλημενάκου

Λογοτέχνις

16-11-2021

 

Βιογραφικό συγγραφέα:  

Ο Πρόδρομος Κοσμίδης γεννήθηκε το 1957 στη Ν. Ιωνία Αττικής. Αποφοίτησε από το εξατάξιο γυμνάσιο του Ν. Ηρακλείου και μετά ασχολήθηκε επαγγελματικά με τον σχεδιασμό, την παραγωγή και το εμπόριο υφασμάτων και ετοίμων ενδυμάτων.

Τα χρόνια περνούσαν όμως η αγάπη του για τα ελληνικά γράμματα και τη λογοτεχνία παρέμενε φλόγα άσβεστη. Από το 2012 έως το 2018 παρακολούθησε πλήθος σεμιναρίων για δημιουργική γραφή, στίχο, στιχοποίηση, θεατρική γραφή, παιδικό παραμύθι, διήγημα και τέλος μεγάλη φόρμα όπως το μυθιστόρημα.

Το 2015 έγραψε τους στίχους δώδεκα τραγουδιών για τον δίσκο «Μεταμόρφωση» με συνθέτη τον Γιώργο Τσιριγώτη και με ερμηνευτές τον ίδιο τον συνθέτη, τον Γιώργο Νταλάρα και την Μαριαστέλλα Τζανουδάκη.

Το 2021 εκδόθηκε από τις εκδόσεις Φίλντισι το πρώτο του βιβλίο ΑΝΤΙΓΟΝΗ, έμμετρη μετάφραση της τραγωδίας του Σοφοκλή.

 Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

 «Τον βλέπω. Βγαίνει από το χαράκωμα ολόρθος, πανώριος! Όμορφος σαν το θάνατο. Κρατά το ντουφέκι κάτω, στο ένα χέρι. Δρασκελίζει το ανάχωμα στητός, άφοβος, πηδά στο λάκκο. Κοντά σκάει ο κεραυνός. Η νύχτα μέρα γίνεται. Δύο φορές έχω δει τόσο όμορφο το πρόσωπο του Χριστού. Η μία ήταν δίπλα στην ωραία πύλη του ναού του ρέοντος αίματος, στην Αγία Πετρούπολη».

 Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Αγία Πετρούπολη. Αφού απέτυχε ο γερμανικός στρατός να καταλάβει την πανέμορφη, ιστορική πόλη, αποφασίζει να την πολιορκήσει και να την αποκλείσει από κάθε εξωτερική βοήθεια. Είναι ένας πόλεμος χαρακωμάτων, αλλά τεράστιες απώλειες έχει κι ο άμαχος πληθυσμός. Ο Ρώσος υπολοχαγός Σεργκέι Παυλώφ μάχεται ηρωικά και αντιστέκεται, όμως σε ένα βομβαρδισμό σκοτώνεται η γυναίκα του και χάνεται ο μικρούλης γιος του. Το μίσος και η αγανάκτηση για τους κατακτητές αλλάζουν την ψυχολογία του κι αρχίζει να συμπεριφέρεται σαν άγριος λύκος. Τα πρωτόγονα ένστικτα τον οδηγούν σε απρόβλεπτες δραματικές καταστάσεις, από θύμα γίνεται θύτης και η μοίρα τον καλεί σε πράξεις ενάντια στη συνείδησή του. Η οικογένεια, η θρησκεία, οι προκαταλήψεις, ο έρωτας αποκτούν άλλο νόημα και η πατρίδα θέτει εκ νέου τα όριά της.

 «Δεν θα σε ξαναφωνάξω», του είπα, όταν κάρφωσα το σταυρό στο λασπωμένο προσκέφαλο της Σοφίας. «Φεύγω. Μείνε εσύ με τους ανθρώπους. Εγώ θα πάω με τ’ αγρίμια».

ISBN: 978-618-5456-50-4    

Σελίδες: 338

Επιμέλεια: Σύσση Καπλάνη

Εκδόσεις Φίλντισι – 2021

 

 

 

Επί – Λόγου – Λεύκωμα – Αφιερώματα Λογοτεχνίας –  Νοέμβριος 2021

 

 

Γράφει η Αντωνία Παυλάκου (Φιλόλογος, Πρόεδρος της Ένωσης Μεσσηνίων Συγγραφέων)

Ξεφυλλίζοντας την εκτεταμένη ποιητική σύνθεση της Τζούλιας Πουλημενάκου με τον τίτλο «Αντίκλεια» στάθηκα πρώτα στην εντελώς πρωτότυπη αλλά και τολμηρή ιδέα της ποιήτριας να αναμετρηθεί με μια μεγάλη, αν και αναιμική, γυναικεία μορφή της Οδύσσειας, τη μάνα του Οδυσσέα. Η λογοτεχνία έχει αρκούντως ασχοληθεί με τη γοητευτική Καλυψώ, τη μάγισσα Κίρκη, την ανέμελη Ναυσικά, τη συνετή Αρήτη, την πιστή βεβαίως Πηνελόπη, καθόλου όμως δεν έχει φωτίσει το πρόσωπο της πονεμένης μάνας του Οδυσσέα, που πεθαίνει με τον καημό του γιου που δεν έχει στέρξει να τον δει να επιστρέφει στο σπιτικό του στην πατρώα γη, που δεν θα ξανασφίξει στην αγκαλιά της. Σ’ αυτήν τη γυναίκα που στο λ της Οδύσσειας, σκιά μέσα από σκιές, συναντάει το παιδί της, η Τζούλια Πουλημενάκου χαρίζει τη μελίρρυτη ποιητική φωνή της. Μια φωνή που θα αποτυπώσει όσα ως τώρα δεν μας έχει πει η Αντίκλεια στην οδυσσειακή Νέκυια.

Πέρα από την πρωτότυπη επιστράτευση μιας μορφής που δεν έχει «ξοδευτεί» στα λόγια των λογοτεχνών, η ποιήτριά μας δεν είχε εφόδιο άλλο από τη μητρική αγάπη, συναίσθημα που υπερχείλισε και ακράτητο τροφοδότησε έναν γνήσιο ποιητικό λόγο. Μητέρα η ίδια, με γιο ταξιδευτή, κατόρθωσε να διεισδύσει στην ψυχή της μυθικής εκείνης μάνας του ομηρικού κειμένου και με τους στίχους της να δώσει ψυχή και φωνή σε κάθε μάνα, σε κάθε Αντίκλεια που ως θεσμική μορφή σημαδεύει τους αιώνες.

Ο ποιητικός λόγος της Τζούλιας Πουλημενάκου αναμετρήθηκε με τα απερίγραπτα συναισθήματα, εκείνα που κρύβονται στην καρδιά κάθε μάνας και έδωσε υπόσταση σ’ αυτά, με κορύφωση την προσφώνηση “σπλάχνο από τα σπλάχνα μου” που επανέρχεται συνολικά δέκα φορές για να αποτυπώσει την επιτομή της σχέσης μητέρας – παιδιού. Η Αντίκλεια, λοιπόν, αποτελεί το διαχρονικό σύμβολο της μητρικής φιγούρας, ενσαρκώνοντας την πιο άδολη αγάπη που η ανθρώπινη ύπαρξη μπορεί να αισθανθεί ως δότης και ως δέκτης. Από τους πρώτους στίχους του εκτεταμένου ποιήματος βυθιζόμαστε στον ονειρικό κόσμο που φτιάχνει η γνησιότητα της καλλιέπειας της ποιήτριας, οικειοποιούμαστε με την επίτευξη της ενσυναίσθησης και ζούμε μέσα από την κραυγή της Αντίκλειας τη λατρεία κάθε μάνας για τα παιδιά της που φθάνει να ακυρώνει ακόμη και τον θάνατο.

Η ποιητική σύνθεση της Τ.Π., χωρισμένη σε δεκατρείς ενότητες σκιαγραφεί με δύναμη τον μητρικό ψυχισμό. Η ήρεμη προσμονή, η ανεκτικότητα, η μελαγχολία από την απουσία και η κορύφωση των μητρικών συναισθημάτων με λεκτική έξαρση αγάπης, με την οποία κλείνει και το έργο, συνοψίζει ολόκληρη τη δυναμική της ποιητικής έκφρασης κατά την ανάγνωση. Σε όλη την αναγνωστική διαδρομή, σε όλον τον μονόλογο της Αντίκλειας ο πόνος από την απουσία του Οδυσσέα και από την αβεβαιότητα της επιστροφής κυριαρχεί. Την αβεβαιότητα διαδέχεται η απογοήτευση. Φιλοσοφικά ερωτήματα για την αληθινή φύση των πραγμάτων, τη νίκη ενάντια στο φθαρτό, τη θεϊκή παρέμβαση, τίθενται από την ποιήτρια όπως και το αίσθημα της μητρικής ευθύνης για τα γενεσιουργά αίτια των αποφάσεων του παιδιού της, τα πιθανά λάθη της, οι μνήμες του παιδικού παρελθόντος, οι πόθοι και τα όνειρα για το παιδί της, η άκρατη επιθυμία της να γίνει ασπίδα του ενάντια στο κακό, παντοτινά συμβουλευτικός ρόλος «μην κουραστείς», μη λυγίσεις, μη σπάσεις». Τέλος η πεποίθηση για την τραγική απώλεια και το παιχνίδι της πορείας του Οδυσσέα από το φως στο σκοτάδι και πάλι στο φως και από την πλάνη στην αλήθεια ισοδυναμεί με την προσπάθεια για την αναζήτηση της αλήθειας που ελευθερώνει και μέσω του πάθους διδάσκει οποιονδήποτε στη ζωή. Η Αντίκλεια -μάνα λοιπόν ελευθερώνεται καθώς αισθάνεται το παιδί της ζωντανό και η δύναμη της αγάπης της θα του δείξει ξανά τον δρόμο προς τη ζωή και την ευτυχία.

Η Τζούλια Πουλημενάκου επιχείρησε και κατάφερε να αναμετρηθεί στην «Αντίκλειά» της με το ανάστημα της μορφής της Μάνας, και να εστιάσει ετεροβαρώς στην αμφίδρομη σχέση μάνας – παιδιού που πολλαπλώς ανά τους αιώνες απασχολεί τον άνθρωπο. Έχοντας αναμετρηθεί με τα «κρυφά δώματα» του ποιητικού εαυτού της η Τ.Π. χρησιμοποίησε με ευστοχία όλη τη γκάμα των καλολογικών στοιχείων, παρομοιώσεις, μεταφορικότητα, αντιθέσεις, πλούσια εικονοποιία και γλώσσα λαγαρή νεοελληνική και κατάφερε ώστε η Μυκηναία Αντίκλεια να ταυτιστεί στη συνείδηση του αναγνώστη της με κάθε μάνα ή με την «ελληνίδα» μάνα, η οποία εξακολουθεί ξεχνάει αξιώματα, καριέρα ή άλλη καταξίωση έξω από τον μητρικό της ρόλο.

Το βιβλίο, από το Κέντρο Ευρωπαϊκών Εκδόσεων Χάρη Τζο Πάτση με την εξαιρετική καλαισθησία που αποπνέει η λιτότητα του εξωφύλλου, συμπληρώνεται από πρόλογο, εισαγωγικό σημείωμα και επίμετρο, δοσμένα με τη ματιά άξιων φιλολόγων, στοιχεία που καθοδηγούν τον αναγνώστη στα χνάρια της ποιητικής σύλληψης και αποτύπωσης της διαχρονικής «Αντίκλειας» αλλά και των αισθημάτων και σκέψεων του ίδιου του πάσχοντος ποιητικού υποκειμένου.

Πηγή: Fractalart.gr

Επί-Λόγου – Κριτικές Λογοτεχνίας  – Οκτώβριος 2021

 

 

 

     

Γράφει ο Πάνος Κούρβας

 

  «ΑΝΤΙΚΛΕΙΑ» έγραφε στην προμετωπίδα. Με μια ρωμαλεότητα εισήλθα στον πετρόχτιστο πύργο της Μάνης και στα ενδότερα μυθολογικά τείχη της φαντασίας φτάνοντας στο κορφινότερο σκαλίδι, εκεί που οι αποχρώσεις του υποσυνείδητου μέσα από στοχαστική ξαστεροσύνη ξετυλίγουν το αφηγηματικό τους έργο.

Μέσα στον γλυκοδιήγητο μονόλογο εύρυθμα φτερουγίζουν αυτούσιοι στίχοι, εξαίσια ποιητικά ινδάλματα δονούν του ψυχισμού τις εσώτερες χορδές με μια γλώσσα προικισμένη με όλες τις νοστιμάδες της ημεροσύνης που ψιλαίνει την αίσθηση και γροικιέται ευχάριστα.

Μια χρυσαυγίζουσα γλώσσα απανθίζει ως μέλισσα στων Μουσών τους λειμώνες αναζητώντας τον ραψωδό με τα κάλλιστα της ρητορικής πολυμάθειας. Στο αυτί Ομηρίζουν με φρονιμάδα οι λέξεις που έχουν ομορφύνει ελληνίζοντας στους στίχους του πρωτοδάσκαλου των στοχασμών.

   Σαν πολυμαθής κεντήστρα η ποιήτρια σιαγμένες έχει τις λέξεις με τον ιδιωτισμό της γλώσσας της. Με εικαστική πένα ιστορεί εικόνες που οι φωνές παρασταίνουν.

    Με φωνή γιομάτη ακκισμούς και χρώμα η μάνα Αντίκλεια ως πνευματική καθοδηγήτρα καθρεφτίζει την Ομηρική εποχή ακόμα και στα κατοπινά Αχερόντια περάσματα φιλεύοντας τα θέλγητρα της μητρότητάς της.

   Η ποιήτρια με την δημιουργική της αλήθεια περνά τις διεισδυτικές της ανιχνεύσεις φανερώνοντας τον πολυπρόσωπο πίνακα του Ομηρικού κόσμου. Με φωτογραφική αναπαράσταση ποτίζει με τα δάκρυα της αρετής τα φυτά της ποιήσεως με τους ημερόβιους ανθούς τους. Σαν αναγνώστης τρόφιμος του μυθολογικού της πολιτισμού γευμάτισα Σπαρτιάτικα το «Λακωνίζειν» του λόγου της, πλέοντας ως άλλος Οδυσσέας στης Ιθάκης της το απέραντο γλωσσικό πέλαγος.

  

Πάνος Κούρβας

Λογοτέχνης

Αύγουστος 2020

 

Σχεδιασμός εξωφύλλου: Μαρίνα Βολάκου

 

 

Επί-Λόγου – Λεύκωμα – Αφιερώματα – Κριτικές Λογοτεχνίας

ΓΥΘΕΙΟ

(Γη Θεών)

 

Έκλεψα λίγο απ’ τ’ όνειρο κι έκλεισα τα μάτια

να μην ξυπνήσω και χαθεί του νου μου η νοσταλγία.

Στο πατρικό μου να βρεθώ εκεί στον πάνω δρόμο

αντάμα στις τριανταφυλλιές στου δρόμου τ’ ανηφόρι

να λούζεται στ’ αγιόκλημα και στους βασιλικούς,

στα πεύκα της πατρώας γης τις ρίζες μου να ορίσω…

~~~~

Εκεί, στ’ αγνάντι να σταθώ, το βλέμμα να υψώσω,

στη γη των μυθικών θεών μα και των ημιθέων

και να υμνήσω τον έρωτα – της Τροίας την αιτία –

της όμορφης Ελένης μας με τον πανώριο Πάρη,

πλάι στο ιστορικό καστρί του μπέη Γρηγοράκη,

εκεί στο μυθικό νησί, την όμορφη Κρανάη

με μάραθα, φασκόμηλα και κάπαρες λουσμένο.

~~~~

 Γύθειο με το Περβολάκι σου, τη θάλασσα π’ αστράφτει

τη ρίγανη, τους λεμονανθούς και τις πορτοκαλιές

της πέτρας τις πικρές ελιές, δρεπανοφόρα νέφη

της ιστορίας φλάμπουρο, της λευτεριάς πετράδι.

Γύθειο, Γη των Θεών μα και των Ημιθέων,

του Ηρακλή, του Απόλλωνα, τ’ Ομήρου αραξοβόλι…  (2019)

 

ΤΖΟΥΛΙΑ ΠΟΥΛΗΜΕΝΑΚΟΥ

 

Το ανωτέρω ποίημα συμπεριλαμβάνεται στην Ανθολογία Σύγχρονης Ποίησης

“ΠΟΛΕΩΝ ΠΟΙΗΣΕΙΣ” των Εκδόσεων Χρόνος (Λαμία, 2020),

όπου 60 ανθολογημένοι ποιητές γράφουν για την πόλη μέσα  τους,

σε επιμέλεια της κ. Βασιλικής Νικοπούλου

(ISBN 978-618-84788-0-0)

Επί-Λόγου – Λεύκωμα – Τα ποιήματά μου –  Ιούλιος  2021