Δώρα οι Μάγοι φέραν
πλούσια,
μπροστά στο νεογέννητο,
τον Νέο Βασιλιά.
Χρυσάφι του΄φεραν
και σμύρνα
και λιβάνι
κι αντήχησαν χαρούμενα
των ουρανών τα σείστρα

 

κι έμειναν να κοιτάζουν
τα άλλα,
τα ξυπόλητα,
που τους περιτριγύρισαν
κι έμειναν
μοναχά με την χαρά,
που μες στων Μάγων το σακούλι
δε χώρεσε γι αυτά,
ούτε μια κουδουνίστρα.

Τάσος Σ. Μάντζιος

 

ένας μικρός χριστός γεννιέται πάλι αύριο
μόνος στον κόσμο
ένας μικρός χριστός που ζωγραφίζει θαμπά στο τζάμι
δέντρα για τα παιδιά
καράβια για τα όνειρα
ένα παραμύθι της αγάπης για τους απελπισμένους

παραμονή
και τα χιλιάδες φώτα της πλατείας
στα μάτια του λάμπουν σαν δάκρυα

 

ΤΟΛΗΣ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ

Από τη συλλογή Γαλάζιο βαθύ σαν αντίο, 1999

Ίχνη του δέους – Επιλεγμένα ποιήματα 1966-2017 

Εκδόσεις Ρώμη – 2018

Τον δ’ άνευ λύρας όμως υμνωδεί

θρήνον Ερινύος

αυτοδίδακτος έσωθεν

θυμός, ου το παν έχων

ελπίδος φίλον θράσος.

ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ, 990 επ.

 

«Φαίνεται ο Κάβο-Γάτα…», μου είπε ο καπετάνιος

δείχνοντας ένα χαμηλό γιαλό μέσα στο πούσι

τ’ άδειο ακρογιάλι ανήμερα Χριστούγεννα,

«…και κατά τον Πουνέντε αλάργα το κύμα γέννησε την

Αφροδίτη·

λένε τον τόπο Πέτρα του Ρωμιού.

Τρία καρτίνια αριστερά!»

Είχε τα μάτια της Σαλώμης η γάτα που έχασα τον άλλο

χρόνο

κι ο Ραμαζάν πώς κοίταζε κατάματα τον θάνατο,

μέρες ολόκληρες μέσα στο χιόνι της Ανατολής

στον παγωμένον ήλιο

κατάματα μέρες ολόκληρες ο μικρός  εφέστιος θεός.

Μη σταθείς ταξιδιώτη.

«Τρία καρτίνια αριστερά» μουρμούρισε ο τιμονιέρης.

…ίσως ο φίλος μου να κοντοστέκουνταν,

ξέμπαρκος τώρα

κλειστός σ’ ένα μικρό σπίτι με εικόνες

γυρεύοντας παράθυρα πίσω απ’ τα κάδρα.

Χτύπησε η καμπάνα του καραβιού

σαν τη μονέδα πολιτείας που χάθηκε

κι ήρθε να ζωντανέψει πέφτοντας

αλλοτινές ελεημοσύνες.

«Παράξενο», ξανάειπε ο καπετάνιος.

«Τούτη η καμπάνα  – μέρα που είναι  –

μου θύμισε την άλλη εκείνη, τη μοναστηρίσια.

Διηγότανε την ιστορία ένας καλόγερος

ένας μισότρελος, ένας ονειροπόλος.

»Τον καιρό της μεγάλης στέγνιας,

– σαράντα χρόνια αναβροχιά –  

ρημάχτηκε όλο το νησί· 

πέθαινε ο κόσμος και γεννιούνταν φίδια.

Μιλιούνια φίδια τούτο τ’ ακρωτήρι,

χοντρά σαν το ποδάρι  ανθρώπου

και φαρμακερά.

Το μοναστήρι τ’  Άι-Νικόλα το είχαν τότε

Αγιοβασιλείτες καλόγεροι

κι ούτε μπορούσαν να δουλέψουν τα χωράφια

κι ούτε να βγάλουν τα κοπάδια στη βοσκή·

τους έσωσαν οι γάτες που αναθρέφαν.

Την κάθε αυγή χτυπούσε μια καμπάνα

και ξεκινούσαν τσούρμο για τη μάχη.

Όλη μέρα χτυπιούνταν ως την ώρα

που σήμαιναν το βραδινό ταγίνι.

Απόδειπνα πάλι η καμπάνα

και βγαίναν για τον πόλεμο της νύχτας.

Ήτανε θαύμα να τις βλέπεις, λένε,

άλλη κουτσή, κι άλλη στραβή, την άλλη

χωρίς μύτη, χωρίς αυτί, προβιά κουρέλι.

Έτσι με τέσσερεις καμπάνες την ημέρα

πέρασαν μήνες, χρόνια, καιροί κι άλλοι καιροί.

Άγρια πεισματικές και πάντα λαβωμένες

ξολόθρεψαν τα φίδια μα στο τέλος

χαθήκανε· δεν άντεξαν τόσο φαρμάκι.

Ωσάν καράβι καταποντισμένο

τίποτε δεν αφήσαν στον αφρό

μήτε νιαούρισμα, μήτε καμπάνα.

Γραμμή!

Τι να σου κάνουν οι ταλαίπωρες

παλεύοντας και πίνοντας μέρα και νύχτα

το αίμα το φαρμακερό των ερπετών.

Αιώνες φαρμάκι · γενιές φαρμάκι».

«Γραμμή!» αντιλάλησε αδιάφορος ο τιμονιέρης.

 

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ-Τετάρτη, 5 Φεβρουαρίου 1969

Από την ποιητική συλλογή «Ημερολόγιο καταστρώματος,  Γ΄»

(Στον Κόσμο της Κύπρου, Μνήμη και Αγάπη-…Κύπρον, ου μ’ εθέσπισεν…)

Ανθολογία «Ποιήματα»

Εικοστή Τρίτη Έκδοση (ανατύπωση Οκτώβριος 2012)

ΙΚΑΡΟΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ (1900-1971)

 

 ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ: parathyro.politis.com.cy

Επιλογή ποιήματος και μεταφορά στο διαδίκτυο: Τζούλια Πουλημενάκου

(Προσωπικό Αρχείο Βιβλιοθήκης)

 

 

 

3 ΠΟΙΗΜΑΤΑ

Α΄

“ΑΣΤΕΡΙ ΘΕΪΚΟ”

Τι φως και χρώμα κι εμορφιά να σκόρπιζε τ’ αστέρι

οπού στην κούνια του Χριστού τους Μάγους έχει φέρει!

Ποιος άγγελος το διάλεξε για τέτοιο ταχυδρόμο!

Τ’ άλλα τ’ αστέρια θα ’βλεπαν τον φωτεινό του δρόμο,

κι από τη ζήλια θα ’τρεμαν…

Αστέρι, σε ποια χώρα του απεράντου σ’ ουρανού να λαμπυρίζεις τώρα;

Η παντοδύναμη φθορά μην έσβησε το φως σου;

Ή μήπως είσ’ αθάνατο κι εσύ σαν τον Χριστό σου;

Δεν κατεβαίν’ η λάμψη σου κι εδώ στα χώματά μας;

Για όλα τ’ άστρ’ αλίμονο! δεν είναι η ματιά μας…

Και μόνον όταν τα λαμπρά Χριστούγεννά μας θα ‘μπουν,

θαρρώ πως οι ακτίνες σου μες στην ψυχή μου λάμπουν.

Τι φως και χρώμα κι εμορφιά να σκόρπιζε τ’ αστέρι,

οπού στην κούνια του Θεού τους Μάγους έχει φέρει!

Β΄

“ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ”

Αχ, αχ, Χριστουγεννιάτικο της φαμελιάς τραπέζι

που ταίρι ταίρ’ η όρεξη με την αγάπη παίζει!

Τα ποτηράκια ηχούν γλυκά, λαμποκοπούν τα πιάτα,

γύρω φαιδρά γεράματα και προκομμένα νιάτα!

Κούρκος στη μέση ολόζεστος μοσχοβολά, ροδίζει

και τρέχει ολούθε το κρασί και κελαδεί κι αφρίζει.

Και να θωρείς αγνάντια σου δυο αδελφές, κοπέλες

με κουβεντούλες άσωστες γλυκιές γλυκιές, δυο τρέλες,

ή να σου λέει αγνάντια σου για το ξανθό παιδί σου

δυο χρόνων γυναικούλα σου, ο έρως της ζωής σου

και να σ’ αρχίζει ακούραστη ο πάππος φλυαρία,

των Χριστουγέννων μια γνωστή πανάρχαια ιστορία…

Αχ, αχ, Χριστουγεννιάτικο της φαμελιάς τραπέζι

που ταίρι ταίρ’ η όρεξη με την αγάπη παίζει!

Γ΄ 

“ΝΑ ‘ΜΟΥΝ ΤΟΥ ΣΤΑΒΛΟΥ ΕΝ΄ΑΧΥΡΟ”

Να ’μουν του στάβλου έν’ άχυρο, ένα φτωχό κομμάτι,

την ώρα π’ άνοιξ’ ο Χριστός στον ήλιο του το μάτι!

Να ιδώ την πρώτη του ματιά και το χαμόγελό του,

το στέμμα των ακτίνων του γύρω στο μέτωπό του,

να λάμψω από τη λάμψη του κι εγώ σα διαμαντάκι,

κι από τη θεία του πνοή να γίνω λουλουδάκι,

να μοσχοβοληθώ κι εγώ από την ευωδία

που άναψε στα πόδια του των Μάγων η λατρεία,

να ιδώ την Αειπάρθενο, να ιδώ το πρόσωπό της

πώς εκοκκίνισε, καθώς πρωτόειδε το μικρό της,

όταν λευκό, πανεύοσμο το προσωπάκι εκείνο,

της θύμισ’ έτσι άθελα του Γαβριήλ τον κρίνο…

Να ’μουν του στάβλου έν’ άχυρο, ένα φτωχό κομμάτι,

την ώρα π’ άνοιξ’ ο Χριστός στον ήλιο του το μάτι!

 

ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ (1859-1943)

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ: eranistis.net

 

 

 

 

 

 

Αν μπορούσες ν’ ακουστείς

θα σου έδινα την ψυχή μου

να την πας ως την άκρη του κόσμου.

Να την κάνεις περιπατητικό αστέρι ή ξύλα

αναμμένα για τα Χριστούγεννα – στο τζάκι του νέγρου

ή του Έλληνα χωρικού. Να την κάνεις ανθισμένη μηλιά

στα παράθυρα των φυλακισμένων. Εγώ

μπορεί και να μην υπάρχω ως αύριο.

Αν μπορούσες να ακουστείς

θα σου έδινα την ψυχή μου

να την κάνεις τις νύχτες

ορατές νότες, έγχρωμες,

στον αέρα του κόσμου.

 

Να την κάνεις αγάπη.

 

Νικηφόρος Βρεττάκος

Από την ποιητική συλλογή «Διεθνής Παιδούπολη Πεσταλότσι»

Νικηφόρου Βρεττάκου «Τα ποιήματα» – Τόμος δεύτερος-Τρία φύλλα –Αθήνα 1999

 

*Παιδικό χριστουγεννιάτικο σχέδιο τυπωμένο σε κάρτα

 

 

 

Επιλογή κειμένου και μεταφορά στο διαδίκτυο: Tζούλια Πουλημενάκου

(Προσωπικό αρχείο βιβλιοθήκης)

 

 

 

 

 

ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ (Απόσπασμα)

 

Ο χρωστήρας της ψυχής μου έτοιμος –

αλλάζει το όνειρο του πίνακα.

Τα τελευταία σχέδια, χρώματα ανεξίτηλα,

οι τελευταίες έντονες πινελιές,

αστραφτερές, μόνιμα ακτινοβόλες.

 

Καινούργια μέρα φώτισε, σπαρτάρησε η καρδιά σου!

Μαντατοφόρος ο Ερμής είδηση προσμονής

κι απαντοχής σού φέρνει γεμάτη χαμογέλιο!

Δε σου ταιριάζουνε καθόλου οι αμυχές,

τα μίζερα, τα πένθιμα, τα καταθλιπτικά.

Επιθυμείς έρωτα ανθοφόρο,

αγάπη ριζωμένη στην ομορφιά της πλάσης,

στ’ ασύνορο του σύμπαντος!

 

Ό,τι ζητάς θα το ‘χεις –

σύντομα μπροστά σου θα φανερωθεί!

Κοίτα εκεί που φτάνει η ματιά σου…

τον βλέπεις;

Ο γνώριμός σου έρωτας κι αγαπημένος

που στη μεσόθυρα του Άδη σ’ είχε στείλει,

εκστατικός τώρα γητευτής

σε δυναμικό χορό προτείνει

η κορυφαία του να είσαι, η ηγερία του,

η παντοτινή, μοιραία του αγάπη!!

 

Σαστίζεις! Αναρωτιέσαι, αν είναι

αληθινός, ίσκιος ή αντικατοπτρισμός.

Δεν είναι ονείρου φαντασία, αλλά ζωής αλήθεια!

 

Ποια η απόκριση στο κάλεσμά του;

Φτερά βάζεις στα σύννεφα γρήγορα να τον φτάσεις

και σμίγεις στης γκριζόμαυρης τα λυσσαλέα κύματα.

Στόχος σου να βυθιστείς στο βύθος της αβάσταγη,

να αναδυθείς με μια πνοή, με μια κραυγή,

στη μανία των ανέμων θεριά τα κύματα

χτυπήματα, γροθιές να δώσεις να σωθείς!

 

Ποιος άνθρωπος ή στοιχειό της φύσης

τολμά να αναμετρηθεί μαζί σου;

 

Οι φρενιασμένοι άνεμοι κι η ψυχοβγάλτρα θάλασσα

λιπόθυμη στην αγκαλιά του σ’ έστειλαν

καθώς ατρόμητα πάλεψες κι αγωνίστηκες σκληρά

για τη μοναδική σου αγάπη!

 

Σαν άνοιξαν τα μάτια σου, βλέπεις το πρόσωπό του,

του ήλιου αύρα λαμπερή μαζί και της σελήνης

σαν σε κρατούσε δυνατά όλο αντρειά και χάρη.

 

Ώρα εύλαλης σιωπής καθώς συνομιλούν

τα σώματα και οι ψυχές!

 

Σε λίγο, μπόρεσε να ψελλίσει…

«Με ξέχασες, μου μίσεψες.

Αιώνες φάνηκαν ετούτες οι μέρες!

Απελπισιά και φρίκης μαχαιριά

έμπηξες στο σώμα, στην ψυχή μου,

πώς έσβησες τον έρωτα, τη μυρωμένη αγάπη!

Θα ξεδιψώ βλέποντάς σε να δροσίζεσαι,

θα γιορτάζω όταν σε βλέπω να στολίζεσαι,

δεν θα σ’ αφήνω να πονάς

καθώς τον πόνο σου θα παίρνω,

θα μιλάς εσύ  εγώ σιωπή,

Θα γελάς εσύ, θα γελάμε μαζί!»

 

Ξύπνημα χρυσοπόρφυρο ανατολής λαμποκοπά!

Αρχοντικά διαχέονται τα χρώματά της,

αστραποβόλες οι αχτίδες του φωτοδότη ήλιου.

Του Έρωτα το βέλος έχει βγει απ’ τη φαρέτρα του

τοξεύει την καρδιά τους και τη γεμίζει αγάπη –

να πλημμυρίσουν θυμιάματα στου γαλαξία τ’ όνειρο,

τ’ ουρανού τ’ απέραντο κι ακόμα πιο μακριά.

 

Μοσχομύρισε η ζωή,

μπουμπούκιασαν τα δέντρα,

σαγηνευτικά των πουλιών τραγούδια

τριγυρνούν φτερουγίζοντας την ευτυχία!

Ανάσταση της σχέσης τους ξεχείλισε

με τη δοξολογία της μεγαλόπρεπης φύσης.

Πορεία ανώτερη στο φως ποθούν

προς την εκπλήρωση στόχων και ονείρων.

 

Πανσέληνα μάτια θαλασσινά ταξιδεύουν

στ’ ασέληνο φεγγάρι της ατέρμονης αγαλλίασης.

Ταξιδιάρικα όνειρα καλέσματα,

με το σώμα του σκαρί γερό

και την καρδιά του οδηγό

του Αίολου ούριο άνεμο,

σ’ αρπάζουν παιχνιδιάρικα

με ανοιχτά πανιά ελπιδοφόρα,

σε ταξιδεύουν στ’ ουρανού τη θάλασσα

στης γης τα μακρινά λιβάδια,

στα ρέοντα κρυστάλλινα ποτάμια

σ’ όλα τα φιλόξενα ακρογιάλια.

Αγκαλιά στην πυρόξανθη αμμουδιά,

κυνηγητό με τ’ ατίθασα κύματα

και τα θαλασσοπούλια στου πελάγους τα πλάτη.

Κρυφτό στης ξελογιάστρας θάλασσας

τις θαλασσοσπηλιές και τους υφάλους,

στης απάνεμης ακρογιαλιάς τα βότσαλα

δημιουργίες με ζωγραφιές κι ευχές.

 

Θαλασσοπόροι του έρωτα,

της αγάπης τρανοί πολεμιστές

αψηφούν κάθε κίνδυνο, όποια καταιγίδα.

Το σώμα τους κι η ψυχή τους

υψωμένα λάβαρα στην πνοή των ανέμων

στο αέναο ταξίδι της ευδαιμονίας

και της λυτρωτικής μέθεξης!

 

Με φρέσκα αγριολούλουδα στα χέρια,

κότινο στα σγουρά του τα μαλλιά,

του κάστρου ανάερα

δρασκελίζει το πέτρινο ανθόστρωτο σοκάκι.

Φτάνει στην ανοιχτή πύλη

όπου προβάλλεις εσύ

νεράιδα, νύμφη, μούσα ζηλευτή

με φόρεμα αραιοϋφασμένο

στα χρώματα λουσμένο,

ίδιο ουράνιο τόξο.

Στα μαλλιά σου κογχύλια του βυθού,

της θάλασσας μαργαριτάρια στο λαιμό σου.

Σε στεφανώνει με ανθολεμονιάς κλωνάρια

και το χέρι του τείνει προς σε …

 

Αρχίζει ο χορός με μουσικό ταξίδι αναδυόμενο

από τα σκοτεινά της θάλασσας τα βάθη

μέχρι τα ολόφωτα ουράνια παλάτια,

σαλπίσματα ανεμίζουν νωχελικά

στα τέσσερα του ορίζοντα σημεία.

Δύο σώματα και δυο ψυχές χορεύουν

ως ένα σώμα μια ψυχή μακάρια ενωμένοι.

 

Στο κάστρο του προσηλιακού βουνού

βρήκε η αγάπη τους φωλιά να κατοικήσει

με τη μαγεύτρα θάλασσα να τους αποπλανά,

ο ουρανός προσκέφαλο για να τους ξεκουράζει.

Το ασημοφέγγαρο κι ο χρυσαφένιος ήλιος

ταχυδρόμοι τους κομίζουν της αέναης αγάπης

τηλαυγείς, τερπνές αχτίδες!

 

Ποιος θα μπορέσει τον πίνακα αυτόν,

αδιάφορος να προσπεράσει;

 

Ουρανία Μπούρτζινου

Ποιήτρια-Πεζογράφος

Απόσπασμα από την ποιητική ενότητα «Πίνακας Ονείρων»

(Κεφ. 3ο «Ζωής αλήθεια»)

Εκδόσεις «Αδούλωτη Μάνη»

Αρεόπολη Λακωνίας – Φεβρουάριος 2015

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ 

     Στο πλαίσιο του εορτασμού των είκοσι χρόνων ενεργής πνευματικής και πολιτιστικής παρουσίας του Συλλόγου «Νέοι Ορίζοντες» παρουσιάζουμε το βιβλίο «Στον Αστερισμό του Δ.Ευρώτα» ~ Γράμματα – Επιστήμες – Τέχνες – Πολιτισμός – Ανθρωπισμός – Τόμος 2 ~ (από το Κέντρο Ευρωπαϊκών Εκδόσεων Χάρη Τζο Πάτση) της αξιέπαινης συγγραφέως  κ. Νικολέττας Λεϊμονίτη και Προέδρου του Συλλόγου,  ένα  ανθολόγιο εξαιρετικά επιλεγμένων προσωπικοτήτων της Λακωνίας και ειδικότερα του Δήμου Ευρώτα και της ευρύτερης περιοχής του. Η έκδοση του βιβλίου τελεί υπό την αιγίδα του Ομίλου για την Ουνέσκο Τεχνών, Λόγου και Επιστημών Ελλάδας, του Δήμου Ευρώτα, της Δημοτικής Κοινότητας Σκάλας και του Συλλόγου «Νέοι Ορίζοντες»..

Ο μυθικός βασιλιάς της Λακωνίας «Ευρώτας» κοσμεί το άριστα επιμελημένο εξώφυλλο του βιβλίου και δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ σε αυτό το πρόσωπο, όπου κατά τη μυθολογία ήταν ο τρίτος βασιλιάς της Λακωνίας.  Παντρεύτηκε την Ευρυδίκη και έκαναν μια κόρη τη Σπάρτη (όπου και δόθηκε το όνομά της στην ομόνυμη πόλη). Από τα σημαντικά έργα του βασιλιά Ευρώτα κατά τη θητεία του ήταν και η ρύθμιση της κοίτης του ποταμού που διέσχιζε τη Λακωνία.  Ο Έλληνας περιηγητής και γεωγράφος Παυσανίας στο βιβλίο του «Παυσανίου  Ελλάδος Περιηγήσεως –  Λακωνικά  – Κεφάλαιο Α΄,  γράφει:

«Οὗτος τὸ ὕδωρ τὸ λιμνάζον ἐν τῷ πεδίῳ διώρυγι κατήγαγεν ἐπὶ θάλασσαν· ἀπορρυέντος δὲ (ἦν γὰν δὴ τὸ ὑπόλοιπον ποταμοῦ ῥεῦμα), ὠνόμασεν Εὐρώταν».

 Ο βασιλιάς Ευρώτας, λοιπόν, άνοιξε διώρυγα και διοχεύτευσε προς τη θάλασσα τα λιμνάζοντα  νερά γύρω από τη Σπάρτη. Το ποτάμι αυτό που δημιουργήθηκε, αργότερα ονομάστηκε Ευρώτας.  Άλλη παράδοση αναφέρει ότι ο βασιλιάς Ευρώτας μετά από μια ατιμωτική ήττα από τους Αθηναίους, έπεσε στο ποτάμι και πνίγηκε και έτσι πήρε το όνομά του. Στην αρχαιότητα το ποτάμι αυτό λεγόταν «Ίρις». Εκεί οι νέοι Σπαρτιάτες λούζονταν χειμώνα-καλοκαίρι, συνηθίζοντας στη σκληραγωγημένη ζωή.

Σίγουρα όλα αυτά τα γνωρίζουμε, εμείς που είμαστε από αυτόν τον ευλογημένο τόπο, όπου έχουμε γεννηθεί,  μεγαλώσει και γαλουχηθεί με τις αξίες και τις παραδόσεις του, ή είναι η καταγωγή των προγόνων μας, ή ακόμα έχουμε επιλέξει να ζούμε εδώ,  αλλά αξίζει να τα μελετάμε και να τα αναφέρουμε πάντα όταν μας δίνετε η ευκαιρία, και μάλιστα για έναν τόπο όπου η ιστορία του και η παράδοσή του ξεκινά αιώνες πριν.

Η συγγραφέας έχει αφιερώσει το βιβλίο αυτό «Σε όσους αγάπησαν και αγαπούν αυτόν τον τόπο» και, συνεχίζει στον πρόλογό της «Σε έναν τόπο με πλούσια ιστορία και πολιστισμό. Με δαντελένιες ακρογιαλιές και ουρανό με εκατομμύρια αστέρια. Με πράσινες πλαγιές και αδιάβατα λαγκάδια.Τόπο με ήλιο καθαρό και ολόγιομο φεγγάρι. Με πολλά αστέρια στον ουρανό του, που έλαμψαν , λάμπουν και θα λάμπουν».

Ο αναγνώστης διαβάζοντας το πόνημα αυτό θα ανακαλύψει αυτόν τον ουρανό με τα πολλά αστέρια και θα αντιληφθεί, ότι πρόκειται για μια τεράστια προσφορά στην ανάδειξη της ιστορίας και του πολιτισμού αυτού του τόπου, μέσα από τις διαπρεπείς προσωπικότητες που ανθολογούνται, στον χώρο των γραμμάτων, των τεχνών, της επιστήμης και του πολιτισμού, της εκκλησίας, του αθλητισμού και γενικότερα της κοινωνικής προσφοράς. Με ευαισθησία ψυχής και άπλετο ταλέντο, η συγγραφέας συνέθεσε ένα ανθρώπινο ψηφιδωτό  με προσωπικότητες από  όλα τα φάσματα της κοινωνικής ζωής μας, από την αρχαιότητα έως και σήμερα, με επίκεντρο τον τόπο της, το τόπο μας, την πατρίδα που μας γέννησε, που μας μεγάλωσε ή που μας φιλοξενεί. Εγώ προσωπικά, διέγνωσα την ανάγκη της συγγραφέως να γράψει για τους ανθρώπους που αγάπησαν και αγαπούν αυτόν τον τόπο, γιατί η ίδια αγάπησε  την παράδοση αυτού του λαού , ή ίδια αγαπά  την ιστορία αυτής της μικρής πατρίδας, αλλά όχι και τόσο μικρής όπως διαφαίνεται ολοκάθαρα από το μεγαλείο των ανθρώπων της, μέσα στον αέναο χρόνο, ανά τους αιώνες.

Το βιβλίο χωρίζεται σε 5 κεφάλαια. Το 1ο Κεφάλαιο περιλαμβάνει προσωπικότητες του χώρου των γραμμάτων. Ποιητές και λογοτέχνες, λόγιοι, ακαδημαϊκοί, συγγραφείς, εκπαιδευτικοί και δημοσιογράφοι συνθέτουν μια υμνωδία στον πνευματικό άνθρωπο που υιοθετεί πνεύμα και αισθητικές αξίες, μέσα από τα έργα τους που έχουν σημαδέψει τη νεότερη ελληνική λογοτεχνία.

Στο  1ο Κεφάλαιο, πρώτος αναφέρεται ο  ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος, ο οποίος γεννήθηκε το 1912 στις Κροκεές και απεβίωσε το 1991 στην Πλούμιτσα,  ο μέγα στοχαστής της έμπνευσης, ο Λάκωνας ποιητής με το ύψιστο όραμά του για τον άνθρωπο και την ελπίδα.  Ο ποιητής αγωνίστηκε με τον καθαρό του λόγο, για την αγάπη και την ειρήνη του κόσμου και άφησε τεράστια παρακαταθήκη και κληρονομιά σε εμάς, αλλά και σε  πολλές ακόμα μεταγενέστερες γενιές. Ένα από τα διαχρονικά του ποιήματα που γράφτηκε το 1961 είναι η «Αυτοβιογραφία». Θα παραθέσω ένα μικρό απόσπασμά του:

 «Μη μου σκοτώσετε το νερό.

Μη μου σκοτώσετε τα δέντρα.

Μη μου ξεσκίσετε αυτές τις θείες σελίδες

που τις γράψανε

τ’ ασύλληπτο φως κι ο ασύλληπτος χρόνος

κι όπου σταθώ με περιβάλλουν.

Μη μου σκοτώσετε της γης το ποίημα.

Επιστρατέψτε την αιωνιότητα,

ανάβοντας το Άστρο: «ΑΓΑΠΗ».

Επιστρατέψετε την αιωνιότητα, ανάβοντας

ψηλότερα απ’ όλα, πάνω απ’ το έτοιμο

βάραθρο, το άστρο: «Ανθρώπινο μέτωπο».

Σας παρακαλούμε:

Αφήστε μας τα πράγματα: Μη μας τα καίτε.

Αφήστε τα έντομα να βρίσκουνε τα άνθη τους».

 

Επίσης,  στο 1ο Κεφάλαιο περιλαμβάνται και οι κάτωθι:

Θεόδωρος Πατρικαρέας – Ποιητής-Δημοσιογράφος-Λόγιος (Σκάλα)

Δρ. Γιάννης Βασιλακάκος – Ακαδημαϊκός Καθηγητής (Άγιος Γεώργιος Σκάλας)

Κωνσταντίνος (Ντίνος) Σκάλκος –  Εκδότης-Δημοσιογράφος (Σκάλα)

Παναγιώτα Μπλέτα – Συγγραφέας – Διανοήτρια  (Σκάλα)

Νικολέττα Λεϊμονίτη – Συγγραφέας-Ποιήτρια-Συλλέκτρια (Στεφανιά)

Δημήτριος Διαμαντάκος – Συγγραφέας  (Φιλήσι)

Παναγιώτης Καραμούζης –  Εκπαιδευτικός-Συγγραφέας (Σκάλα)

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος – Ποιητής-Συγγραφέας (γεννήθηκε στη Χιμάρα – διαμένει στη Σκάλα)

Βασιλική Γεωργοπούλου – Συγγραφέας  (Άγιος Γεώργιος Σκάλας)

Το 2ο Κεφάλαιο περιλαμβάνει προσωπικότητες του χώρου των επιστημών:

Μελετητές και καθηγητές πανεπιστημίων, διακεκριμένοι επιστήμονες ιατροί, ψυχολόγοι και  φιλόλογοι,  συνθέτουν ένα παζλ επιστημονικού και ερευνητικού  περιεχομένου, προβάλλοντας μελέτες και εφαρμογές προηγμένης τεχνολογίας, με εκπροσώπηση στο εξωτερικό και προβολή πλούσιου κοινωνικοερευνητικού έργου.

Στο 2ο Κεφάλαιο, πρώτος αναφέρεται ο κ.Δημοσθένης Πουλικάκος, Καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών-Μηχανολογίας και Επεξεργασίας του Ομοσπονδιακού Τεχνολογικού Ινστιτούτου στη Ζυρίχη της Ελβετίας, ο οποίος γεννήθηκε το 1955 και μεγάλωσε στη Σκάλα. Ο κ.Πουλικάκος είναι διακεκριμένος επιστήμονας και πρόεδρος της Θερμοδυναμικής του ανωτέρω πανεπιστημίου στη Ζυρίχη. Η σημαντική έρευνα που ανέπτυξε αναφερόταν στο τομέα των φαινομένων μεταξύ των επιφανειακών μεταφορών και της θερμοδυναμικής. Το επίκεντρο της έρευνας αυτής είναι η κατανόηση της σχετικής φυσικής, ιδιαίτερα στη μικρό – νανοκλίμακα και η χρησιμοποίηση αυτής της γνώσης για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών.

Επίσης, στο 2ο Κεφάλαιο περιλαμβάνονται και οι κάτωθι:

Πετρούλα Αραπαντώνη –Δαδιώτη –  Ιατρός Παθολογοανατόμος  (Σκάλα)

Σοφία Ζυγά – Καθηγήτρια Νοσηλευτικής –Αντιπρύτανης Έρευνας και Δια Βίου Εκπαίδευσης  (Βλαχιώτη)

Παναγιώτα  (Πέγκυ) Καραμπάτου – Ψυχολόγος-Φιλόλογος-Συγγραφέας (γεννήθηκε στη Σπάρτη και μεγάλωσε στη Σκάλα)

Το 3ο Κεφάλαιο περιλαμβάνει προσωπικότητες του χώρου των τεχνών και χωρίζεται σε δύο μέρη:

Στο Α΄ Μέρος αναφέρονται προσωπικότητες του χώρου του κινηματογράφου,της σεναριογραφίας, της τηλεόρασης και του τραγουδιού και στο Β΄ Μέρος αναφέρονται προσωπικότητες του χώρου των εικαστικών και της χαρακτικής.

Κινηματογραφιστές, σεναριογράφοι, δημοσιογράφοι, παρουσιαστές τηλεόρασης, ηθοποιοί, ερμηνευτές και τραγουδοποιοί, συνθέτες και  στιχουργοί, εικαστικοί και χαράκτες , ιχνογραφούν ένα τεράστιο ζωγραφικό πίνακα  που αποτυπώνει την λακωνική ψυχή και καρδιά τους, ορισμένοι παρόλο που ζουν στην Αθήνα ή στο εξωτερικό έχουν συμβάλλει σημαντικά στη διαμόρφωση και διάδοση του σύγχρονου πολιτισμού.

Στο 3ο Κεφάλαιο (Α΄ Μέρος), πρώτος αναφέρεται ο Λυκούργος Σταυράκος – Διευθυντής της Σχολής Κινηματογράφου και Τηλεόρασης, ο οποίος γεννήθηκε το 1913 στη Μυρτιά και απεβίωσε το 1999. Ο Λυκούργος Σταυράκος ξεκίνησε το 1948 ιδρύοντας στην Αθήνα την ομόνυμη σχολή κινηματογράφου και τηλεόρασης και με   όραμα  την αναγκαιότητα  κινηματογραφικής παιδείας, δημιούργησε μια νέα γενιά εκπαιδευμένων κινηματογραφιστών,   αρκετοί από αυτούς έχουν αποφοιτήσει από τη σχολή του και έχουν διαπρέψει στον χώρο αυτό και στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Έχουν διδάξει στη σχολή κατά το παρελθόν ως καθηγητές, μεταξύ άλλων, κορυφαία ονόματα όπως ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος, ο Παντελής Βούλγαρης, ο Ιάκωβος Καμπανέλης, ο Παύλος Μάτεσης και  σήμερα μια νέα γενιά καθηγητών της σχολής ο Χρήστος Καρακεπελής, ο Χριστόφορος Γλεζάκος, ο Περικλής Ηλιού, ο Γιάννης Κατσαμπούλας, ο Θανάσης Βασιλείου, ο Τάκης Μπαστέας, η Πένη Παναγιωτοπούλου και πλήθος άλλων, οι οποίοι  έχουν αποφοιτήσει απο τη Σχολή Σταυράκου με μεταπτυχιακά διπλώματα στην τέχνη του Κινηματογράφου και διαπρέπουν στον συγκεκριμένο χώρο.

Στο 3ο Κεφάλαιο (Β΄ Μέρος), στο χώρο της ζωγραφικής πρώτη αναφέρεται η ζωγράφος Μαρία Κωστάκου –Κουλουφάκου, η οποία γεννήθηκε το 1922 στη Σκάλα και απεβίωσε το 2015, με μεγάλο ατομικό και συλλογικό έργο. Γράφει η συγγραφέας στο βιβλίο για τη ζωγράφο: «Όσοι αναφέρονται στο έργο της κάνουν λόγο για μια ζωγραφική με διάθεση συχνά υπερβατική και οραματική . Μεταδίδει τη  μοναξιά του καταπιεσμένου αδιεξόδου με τη μονόχρωμη ζωγραφική της απευθυνόμενη κατ΄εξοχήν στον άνθρωπο που απουσιάζει, μεταδίδοντάς μας την ευθύνη αυτής της μοναξιάς, αλλά και την κατηγορία ενός χαμένου παραδείσου».

Eπίσης, στο 3ο Κεφάλαιο αναφέρονται και οι κάτωθι:

A΄  Mέρος:

Σούλα Πιερράκου – Σεναριογράφος (Σκάλα)

Χριστόφορος Κονταξής – Δημοσιογράφος-Παρουσιαστής (Βρονταμάς)

Γαρυφαλλιά (Λιάνα) Κανέλλη –  Δημοσιογράφος-Παρουσιάστρια-Πολιτικός- (Γεράκι)

Ταϋγέτη Μπασούρη –  Ηθοποιός  (Έλος)

Παναγιώτης (Τάκης) Χρυσικάκος  –  Ηθοποιός (Λεήμονας)

Καλλιόπη (Πέπη) Σταυροπούλου – Ηθοποιός – Καθηγήτρια υποκριτικής (Σκάλα)

Αθηνά Οικονομάκου –  Ηθοποιός  (Σκάλα)

Τζένη Χαρίτου – Τραγουδίστρια (Στεφανιά)

Δημήτρης Πουλικάκος – Συνθέτης – Τραγουδιστής – Ηθοποιός (γεννήθηκε στην Αθήνα με καταγωγή από τη Στεφανιά)

Πάνος Μπούσαλης – Τραγουδοποιός – Συνθέτης- Στιχουργός  (γεννήθηκε  στην Αθήνα με καταγωγή από τα Νιάτα)

Νίκος Βολάκος – Τραγουδοποιός – Συνθέτης – Στιχουργός (γενννήθηκε στο Λαγονήσι Αττικής με καταγωγή από τη Γράμμουσα)

Β΄ Μέρος:

Μαργαρίτα Βασιλάκου – Εικαστικός- Ποιήτρια  (γεννήθηκε στη Σπάρτη με καταγωγή από τη Σκάλα)

Γιάννης Στεφανάκις Χαράκτης – Ζωγράφος – Ποιητής (σύζυγος Μαργαρίτας Βασιλάκου)

Κατερίνα Βαρελά – Ζωγράφος (γεννήθηκε στη Σπάρτη και μεγάλωσε στο Βλαχιώτη)

Νικολέττα Σουρτζή– Ζωγράφος – (Σκάλα)

Μαργαρίτα Καρυτσιώτη – Γλεντζέ – Ζωγράφος (Γράμμουσα)

Το 4ο Κεφάλαιο περιλαμβάνει προσωπικότητες του χώρου του αθλητισμού:

Ολυμπιονίκες, αθλητές του ποδοσφαίρου, του ακοντισμού, του τένις, του καράτε,  δρομείς και προπονητές, συνθέτουν μια πλούσια αρένα με αγωνίσματα και δραστηριότητες από τον δεύτερο αιώνα π.Χ. μέχρι τη σημερινή σύγχρονη εποχή.

Στο 4ο Κεφάλαιο, πρώτος αναφέρεται ο  αρχαίος αθλητής δρόμου και 5 φορές ολυμπιονίκης Νικοκλής ο Άκριος –  (Από την Ακραία, τη σημερινή Κοκκινιά Γλυκόβρυσης), ο οποίος βάση ιστορικών αναγραφών φέρεται να έζησε την περίοδο μεταξύ 2ου και 1ου αιώνα π.Χ. Διακρίθηκε στο αρχαίο αγώνισμα του «Οπλίτη δρόμου» (στο συγκεκριμένο αγώνισμα οι αθλητές φορούσαν αμυντική πανοπλία), του «Δίαυλου δρόμου» (αγώνισμα δρόμου ταχύτητας με διπλάσια διαδρομή από το αγώνισμα «Στάδιον») , του «Δόλιχου» (αγώνισμα δρόμου ημιαντοχής στην αρχαία Ελλάδα , του «Σταδίου» (αγώνισμα δρόμου το οποίο ήταν ένα από τα πέντε κύρια αγωνίσματα του πεντάθλου). Όπως βλέπουμε από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, ο τόπος αυτός έβγαζε και βγάζει  αθλητές και μάλιστα σε αθλήματα που θέλουν καθαρότητα σκέψης, αυτοπειθαρχία, καρτερικότητα και αντοχή.

Επίσης, στο 4ο Κεφάλαιο αναφέρονται και οι κάτωθι:

Χρήστος Πιερράκος – Αθλητής – Ολυμπιονίκης Ακοντισμού  (Σκάλα)

Γεώργιος Κούτουλας – Ποδοσφαιριστής Α΄Εθνικής Κατηγορίας (Σκάλα)

Κωνσταντίνος Γκουβούσης – Πρωταθλητής Καράτε-Προπονητής (Σκάλα)

Μαρία Σάκκαρη – Τενίστρια (μεγάλωσε στον Αγ.Ιωάννη Γλυκόβρυσης με καταγωγή από τα Νιάτα)

Λυκούργος – Στέφανος Τσάκωνας – Σπρίντερ (γεννήθηκε στη Σπάρτη και μεγάλωσε στο Βλαχιώτη)

 

Το 5ο Κεφάλαιο περιλαμβάνει προσωπικότητες που η κοινωνική τους προσφορά ευεργέτησε τον τόπο:

Koινωνιολόγοι, βουλευτές, υπουργοί, ιατροί, επίσκοποι και πρωτοπρεσβύτεροι,  άνθρωποι που ευεργέτησαν αυτόν τον τόπο με την προσφορά τους και την αγιοσύνη τους, ο καθένας στον τομέα του,   ένωσαν την αγάπη τους για τη Λακωνία και τα ονόματά τους γράφτηκαν στο ανάγλυφο βιβλίο της ιστορίας και του πολιτισμού της πατρίδας μας.

Στο 5ο Κεφάλαιο, πρώτος αναφέρεται ο Θαλής Κουτούπης, ο οποίος γεννήθηκε το 1870 στην Πετρίνα και απεβίωσε το 1935 και υπήρξε από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της Λακωνίας. Ο Θαλής Κουτούπης διετέλεσε Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Γεωργίας το 1916, στην κυβέρνηση του Βενιζέλου, όπου κατά τη θητεία του καθιερώθηκε το 8ωρο εργασίας. Η βίλα του, ένας επιβλητικός πύργος για την εποχή του και ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αξίας στην Κηφισιά, όπου χτίστηκε περίπου το 1910,  επιτάχθηκε από τους Γερμανούς κατά τη διάρκεια της κατοχής, και, αργότερα η οικογένειά του τον δώρισε στον Δήμο Κηφισιάς. Αυτός με τη σειρά του παραχώρησε τον πύργο στο Υπουργείο Πολιτισμού, όπου σήμερα φιλοξενεί την Αρχαιολογική Συλλογή της Κηφισιάς.

Επίσης, στο 5ο Κεφάλαιο, αναφέρονται και οι κάτωθι:

Αντώνιος Αποστολάκος –  Ευεργέτης – Μηχανοδηγός (Έλος)

Γεώργιος Γρυπιώτης – Ιατρός  (Στεφανιά)

Άγιος Νεομάρτυς Ιωάννης ο Γουβιώτης – Γεννήθηκε το 1758 στις Γούβες και απεβίωσε το 1773.  Σε ηλικία 15 ετών και συγκεκριμένα στις 19-10-1773 μαχαιρώθηκε στην καρδιά από Τούρκο. Μετά από δύο μέρες απεβίωσε και έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου. Στις 21 Οκτωβρίου τιμάται η μνήμη του και είναι πολιούχος της τοπικής κοινότητας Γουβών Δήμου Ευρώτα.

Άνθιμος ΣκαλιστήρηςΕπίσκοπος Έλους (1811-1821)

Πατήρ Ιωάννης Τσιγκούνης-Πρωτοπρεσβύτερος  (Ελίκα)

Ζεύγος Καλοειδή – Ευεργέτες- Γεωργία Μανωλάκου (Βλαχιώτη) και Δημήτριος Καλοειδής (Πετρίνα)

Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Τολιάρας και Νοτίου Μαδαγασκάρης κ.Πρόδρομος (με καταγωγή από το Δαφνί )

 

Κλείνοντας, θέλω να συγχαρώ τη συγγραφέα κ. Νικολέττα Λεϊμονίτη, για την αξιέπαινη προσπάθειά της να αναδείξει σημαίνοντες ανθρώπους της περιοχής του Δήμου Ευρώτα με το νέο της βιβλίο «Στον Αστερισμό του Δ.Ευρώτα», όπου με ανιδιοτέλεια, ευαισθησία, αγάπη και ταλέντο, συμπεριέλαβε εξέχουσες προσωπικότητες, συμβάλλοντας  στην προβολή του πολιτισμού μας. Ευχόμαστε στην αγαπητή Νικολέττα καλοτάξιδο από καρδιάς το νέο της βιβλίο, να συνεχίσει τις άοκνες πνευματικές της προσπάθειες, χαρίζοντάς μας και στο μέλλον ωραίες πνευματικές δημιουργίες!

Σας ευχαριστώ θερμά!

Τζούλια Πουλημενάκου

 

Η ομιλία-παρουσίαση του βιβλίου πραγματοποιήθηκε στο Πνευματικό Κέντρο Σκάλας Δ.Ευρώτα, το Σάββατο 30 Νοεμβρίου 2019, στο πλαίσιο του εορτασμού των 20 χρόνων του Συλλόγου «Νέοι Ορίζοντες» 1999-2019

 

Φωτογραφίες: youtubeMANINEWS