"Η ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ" - Δοκίμιο του Νίκου Ταβουλάρη

Δοκίμιο

του Νίκου Ταβουλάρη

Πολλάκις οι στιχουργούντες, οι ποιητές, όπως αυτοαποκαλούνται φιλάρεσκα με αρκετή δόση αφέλειας ή αμετροέπειας εμπλέκονται σε ατέρμονες συζητήσεις για το τι είναι Ποίηση. Ενίοτε όμως ακόμη κι εκείνοι που η φύση τούς έχει προικίσει με το Θείο χάρισμα της πραγματικής ποίησης, δεν αποφεύγουν εντελώς την παγίδα της συστηματικής-γραμμικής θεώρησης, αυτής της μοναδικής και ανερμήνευτης στην ουσία έκφανσης του συμπαντικού Είναι και Γίγνεσθαι. Οι απόψεις και οι ορισμοί δεν έχουν τέλος και φυσικά δεν καταλήγουν πουθενά, αφού η Ποίηση είναι το πλέον αντικομφορμιστικό πνευματικό δημιούργημα του ανθρώπου ή μάλλον της φύσης ή του Θεού…

Φυσικά από ετούτη την παγίδα της διαλεκτικής και της «επιστημονικής» αναζήτησης δεν κατόρθωσα να ξεφύγω κι εγώ… το γεγονός άλλωστε ότι διαβάζετε το κείμενό μου το αποδεικνύει! Ύστερα από αρκετές περιπλανήσεις σε σχετικές εργασίες, ορισμούς, γνώμες ειδικών και μη, έχω καταλήξει στο συμπέρασμα, ότι η Λογική δεν είναι το κατάλληλο εργαλείο, για να προσεγγίσω τον ορισμό ή μάλλον να βιώσω την πραγματική, πρωτογενή, γενεσιουργό έννοια της Ποίησης! Όπως λοιπόν τον Ομηρικό Οδυσσέα αφού περιπλανήθηκα στις θάλασσες της Λογικής και συστηματικής αναζήτησης, τελικά βρήκα την απάντηση ή νομίζω ότι την έχω βρει, αφού τα «Πάντα ρει», εκεί απ’ όπου ξεκίνησα, στην Ιθάκη των γνήσιων, πραγματικών ποιητικών κειμένων.

Συμβαίνει ενίοτε ν’ ακούσουμε ή να διαβάσουμε κάποιους στίχους και αίφνης χωρίς προειδοποίηση, χωρίς σκέψη, νιώθουμε το «Είναι» μας να συνταράσσεται και το σώμα και η ψυχή μας να πυρακτώνονται από μια ανεξήγητη φλόγα! Τότε βρισκόμαστε στο μαγικό, επουράνιο κόσμο της πραγματικής Ποίησης, τότε μεταλαμβάνουμε των αχράντων μυστηρίων του συμπαντικού «Είναι». Η μετουσίωσή μας αυτή δεν έχει να κάνει με έλλογες διεργασίες. Αυτές ίσως να έλθουν μεταγενέστερα, όταν η ψυχή πλήρης ευδαιμονίας, θα παραχωρήσει περιθώριο στη διανόηση προκειμένου ν’ αναλύσει και να εντάξει στη γραμμική ακολουθία τής Λογικής τα νοήματα και τα μηνύματα των συγκεκριμένων στίχων! Επίσης συμβαίνει, στις πλείστες των περιπτώσεων, να γνωρίσουμε στίχους οι οποίοι αν και άρτιοι τεχνικά εν τούτοις δεν κατορθώνουν να μας συγκινήσουν. Μένουμε εδώ στο χώμα, χωρίς καμιά υπέρβαση και σε καμία περίπτωση δεν βιώνουμε την ευδαιμονία στην οποία αναφερθήκαμε ανωτέρω. Και όμως πολλάκις ετούτο το είδος της στιχουργίας (δε λέω της Ποίησης) εμπεριέχει σοβαρά μηνύματα, έχει λογοτεχνικά ευρήματα και είναι άρτια δομημένο… Γιατί λοιπόν η ψυχή μας δεν εκστασιάζεται, γιατί το σώμα και το πνεύμα μας δεν αιχμαλωτίζονται στη σαγήνη του ανεξήγητου;

Ο μέγιστος ίσως των φιλοσόφων ο Πλάτων, με τη θεωρία των «ιδεών», μας έδωσε την έννοια της απόλυτης πρότυπης συμπαντικής υπόστασης όλων των πραγμάτων. Μέχρι σήμερα κανένα άλλο θεωρητικό μοντέλο δεν έχει πλησιάσει ή ξεπεράσει τη σκέψη του μεγάλου Έλληνα φιλοσόφου. Αν αναλογιστούμε ότι ο Πλάτων προϋπήρξε ποιητής και τα βαθυστόχαστα κείμενά του έχουν έντονο τον ποιητικό και υπερβατικό χαρακτήρα, είναι εξ ορισμού ο πλέον κατάλληλος για να μας οδηγήσει στην κατανόηση ή ακριβέστερα στη μετάληψη της απόλυτης έννοιας της Ποίησης. Υπό αυτήν την έννοια λοιπόν, τα ποικίλα ανθρώπινα στιχουργήματα οφείλουν να είναι απειροελάχιστα έστω ψήγματα από τη συμπαντική «Ιδέα» της απόλυτης πρότυπης Ποίησης. Δηλαδή, πρώτα είναι αναγκαίο η κάθε ποιητική απόπειρα να ενταχθεί στο όλον του ατέρμονου, χαοτικού συμπαντικού κόσμου και στη συνέχεια να εκφραστεί στο δικό μας περιορισμένο μεσόκοσμο, ως έκφανση εκείνης της παγκόσμιας πρότυπης «Ιδέας» της Ποίησης, δια μέσου των γνήσιων ποιητών και του πραγματικού ποιητικού λόγου! Τούτο είναι το μέγιστο όραμα, τούτο είναι το διακύβευμα που πρέπει να κατακτήσουν οι ποιητές για να είναι πραγματικοί ποιητές, άγγελοι κι εκπρόσωποι του παγκόσμιου «Ενός» στη Γη! Υπό αυτήν την προοπτική ένα τέτοιο εγχείρημα φαντάζει απλησίαστο, όμως ακριβώς σε αυτόν τον βαθμό δυσκολίας έγκειται και η μέγιστη πρόκληση και η αξία της πραγματικής Ποίησης. Πολλοί οι στιχουργούντες ελάχιστοι οι Ποιητές!

Ποιο είναι λοιπόν εκείνο το στοιχείο που θα μας επιτρέψει να διακρίνουμε την γνήσια Ποίηση και τους χαρισματικούς Ποιητές από το πλήθος των στιχοπλόκων! Ανωτέρω αναφερθήκαμε στις περιπτώσεις εκείνες που βιώνουμε, όχι με τη λογική αλλά ανεξήγητα το μεγαλείο της πραγματικής Ποίησης. Δηλαδή ίσως δεν μπορεί η γραμμική διανοητική διεργασία του εγκεφάλου μας, να μας οδηγήσει στην κατανόηση της Ποίησης παρά μόνον η υπερβατική, ανεξήγητη για τη λογική μας, διαισθητική ενόραση. Η Ποίηση ως εκδήλωση του ανθρώπου μέσα από τον Λόγο είναι ασφαλώς, όπως προελέχθη, μια έκφανση της «συμπαντικής ποιητικής ιδέας». Για τούτο είναι ανάγκη να γίνουμε όχι αναλυτές ή ακροατές αλλά Μύστες, ετούτης της Θείας, της δημιουργικής τού σύμπαντος μετάληψης, για να κοινωνήσουμε με τον αόρατο κόσμο της Ποίησης. Ο μεγάλος νομπελίστας ποιητής μας, ο Οδυσσέας Ελύτης, είχε πει ότι οι κακοί ποιητές εμπνέονται από τα γεγονότα, οι μέτριοι από τα συναισθήματα και οι μεγάλοι από το τίποτα. Ετούτο λοιπόν το «Τίποτα» ίσως και να είναι το Παν στην Ποίηση.

Ευτυχώς η φιλεύσπλαχνη θεία βούληση προνόησε και κάποιοι από τους θνητούς, γεννιούνται μ’ εκείνα τα απειροελάχιστα ψήγματα της συμπαντικής «Ιδέας» της Ποίησης στην ψυχή τους. Θεία βουλήσει λοιπόν βιώνουμε την ευδαιμονία του γνήσιου ποιητικού πνεύματος και την ανάταση του ψυχικού μας κόσμου, μέσα από τους θεόπνευστους στίχους κάποιων χαρισματικών ανθρώπων, των πραγματικών ΠΟΙΗΤΩΝ. Ευλογημένοι λοιπόν εκείνοι που μεταλαμπαδεύουν το Θείο πνεύμα σ’ εμάς, ψάλλοντες «ύμνο σ’ εκείνο που δεν ήλθε ακόμη» κι ευλογημένοι όσοι έχουν γίνει μύστες της επουράνιας, πραγματικής ποιητικής Ευδαιμονίας!

Νίκος Ταβουλάρης

Ποιητής-Πεζογράφος-Δοκιμιογράφος

τ. Πρόεδρος της «Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών»

Μέλος του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός»

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ: Ο Νίκος Ταβουλάρης είναι ποιητής-πεζογράφος-δοκιμιογράφος. Γεννήθηκε το 1956 και κατάγεται από την Καρυούπολη Γυθείου Λακωνίας. Σπούδασε Δημοσιογραφία, Μarketing και Διοίκηση Επιχειρήσεων. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια σχετικά με τα ανωτέρω αντικείμενα, μεταξύ των οποίων και την εφαρμογή του χαοτικού Μanagement. Διαθέτει πτυχία Δημοσιογραφίας, GRADUATE DIPLOMA IN MANAGEMENT STUDIES του Αγγλικού ΙSTITUTE OF COMMERCIAL MANAGEMENT (I.C.M.). Επίσης, από το Οlymbian university MBA στα αντικείμενα του MANAGEMENT BY CHAOS THE REAL TIME MΑNAGEMENT SYSTEM και HOW TO THINK LIKE A MANAGER. Με τη λογοτεχνία και τη συγγραφή ασχολείται από τη εφηβική του ηλικία. Εκτός από τα λογοτεχνικά του βιβλία ο συγγραφέας έχει συγγράψει ικανό αριθμό επιστημονικών-τεχνικών βιβλίων σχετικών με το Management και το Marketing. Το ανέκδοτο έργο του Νίκου Ταβουλάρη είναι πληθωρικό και αποτελείται από 20 ποιητικές συλλογές, πέντε μυθιστορήματα, τρία δοκίμια, τρεις συλλογές διηγημάτων, παραμύθια και πραγματείες. Το έργο αυτό έχει δημιουργηθεί σε μια χρονική περίοδο 35 ετών. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στην Αγγλική και Γαλλική γλώσσα. Έχουν δημοσιευθεί πολλές εργασίες του σε περιοδικά και εφημερίδες. Έργα του έχουν φιλοξενηθεί σε πολλές συλλογικές εκδόσεις (Ανθολογίες). Έχει δώσει πολλές διαλέξεις σχετικές με λογοτεχνικά και φιλοσοφικά θέματα και επιπλέον εκτός από τη συγγραφή διδάσκει την τεχνική της λογοτεχνικής γραφής. Οργάνωσε και διηύθυνε την ελεύθερη ομάδα λόγου «Σπείρα», στο πλαίσιο της οποίας πραγματοποιήθηκαν λογοτεχνικές και φιλοσοφικές συζητήσεις. Τιμήθηκε με βραβεία λογοτεχνικών διαγωνισμών σε όλα τα είδη του λόγου, με σηματικότερη τη διάκριση του Α΄Βραβείου ποίησης που απέσπασε το 1998 στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ποίησης των Δελφών της «Πανελλήνιας ΄Ενωσης Λογοτεχνών», με το ποίημα «Θα ‘θελα ν’ αγγίξω».

Ο Νίκος Ταβουλάρης διετέλεσε Έφορος της «Πανελλήνιας ΄Ενωσης Λογοτεχνών» για τη διετία 2007-2009 και Πρόεδρος για τη τριετία 2010-2013. Επανεξελέγη στη θέση του Προέδρου για τη διετία 2013-2015. Διετέλεσε Αντιπρόεδρος της «Πανελλήνιας ΄Ενωσης Λογοτεχνών» για τη διετία 2016-2018. Είναι τακτικό μέλος του Φιλολογικού Συλλόγου “Παρνασσός” και της Ένωσης Πνευματικών Δημιουργών Λακωνίας “Χείλων ο Λακεδαιμόνιος”.

ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ:

“Η ανάσα της καταιγίδας-Ωδή στη ματωμένη Κύπρο”, Μυθιστόρημα, Εκδόσεις “Όμβρος”, 1997 (Αφιερωμένο στους αγνοούμενους της Κύπρου-Στη μνήμη των ηρωικών Τάσου Ισαάκ και Σολωμού Σολωμού)
“Με τα φτερά του ανέμου”, Ποίηση, Εκδόσεις “Αμαρυλλίς”, 2007 (ποιήματα)
“Πέτρινος κόσμος”, Ποίηση, Εκδόσεις “Γ.Χ.Αλεξανδρή”, 2008 (ποιητική ενότητα)
“Ωρα μηδέν”, Μυθιστόρημα, Εκδόσεις “Δρόμων”, 2009 (φιλοσοφικό μυθιστόρημα)
“Αρμονική Πώληση”, Εκδόσεις “Δρόμων”, 2009 (βιβλίο Συστημάτων Πωλήσεων)
“Νυν και Αεί”, Ποίηση, Εκδόσεις “Όστρια”, 2014 (ποιητική ενότητα)

Επί – Λόγου – Λεύκωμα – Mάρτιος 2021