“ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΦΤΕΡΟ” της Κωνσταντίνας Αλουμανή (Βιβλιοκριτική της Τζούλιας Πουλημενάκου)

Γράφει η Τζούλια Πουλημενάκου 

“Κι αν σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές είναι γιατί τ΄ακούς γλυκότερα και η φρίκη δεν κουβεντιάζεται, γιατί είναι ζωντανή, γιατί είναι αμίλητη και προχωράει – στάζει τη μέρα, στάζει στον ύπνο , μνησιπήμων πόνος”  Αυτά μας έλεγε ο νομπελίστας ποιητής μας Γιώργος Σεφέρης στο ποιήμά του «Ο Τελευταίος Σταθμός», γραμμένο το 1944, από τη συλλογή «Ημερολόγιο Καταστρώματος Β΄», όπου παρέθεσα ένα μικρό απόσπασμα, στο οποίο ο ποιητής μιλά σε ένα φίλο του και του εξηγεί ότι με τα παραμύθια λέγονται ευκολότερα τα χειρότερα πράγματα, έτσι ώστε να μην προκαλέσουν τη δυσχέρεια σ΄αυτόν που τα ακούει και οι εικόνες να μην είναι τόσο ανατριχιαστικές.

Ξεκινώντας την ανάλυσή μου με τους στίχους του ποιητή, θέλω να εισχωρήσω στο παραμύθι της κ. Κωνσταντίνας Αλουμανή με τίτλο «Το Χρυσό Φτερό», στο οποίο και εκεί διαδραματίζεται μια ακραία κατάσταση που αναγκάζει τους ανθρώπους να βιώσουν τη φρίκη, την πίκρα, το μίσος, την αδικία και κατά προέκταση μια ακραία κατάσταση, που μπορείς να τη χαρακτηρίσεις «κατάσταση πολέμου». Το κείμενο κατατάσσεται στο λογοτεχνικό είδος του παραμυθιού, του σύγχρονου παραμυθιού, ίσως λίγο μεγαλύτερο σε έκταση, θα έλεγα μια ρεαλιστική φανταστική παραμυθονουβέλα –αν μου επιτρέπεται να χρησιμοποιήσω αυτόν τον όρο- με μυθικά – φανταστικά πρόσωπα και καταστάσεις, οι οποίες αρκετές φορές γίνονται μια μεγάλη γέφυρα με την πραγματικότητα (αν εξετάσεις το κείμενο πίσω από τις λέξεις και του φανερώσεις τα μηνύματα και τα νοηματικά στοιχεία που είναι πολύ καλά κρυμμένα). Εδώ καταλαβαίνω και την ανάγκη της συγγραφέως να χρησιμοποιήσει ονόματα για τους ήρωές της από τη μυθολογία, την Αρχαία Ελλάδα, την Αγία Γραφή, όπως Ιφικλής, Ιάσονας, Αθηνά, Ιακώβ αλλά και πιο σύγχρονα ονόματα όπως Μυρσίνη, Βερονίκη, Αγγελική, Ορέστης, γιατί ως εκπαιδευτικός μέσα από τη διδακτική ύλη του σχολείου αντιμετωπίζει τον μύθο και τα προβλήματά του κάθε στιγμή, έτσι ώστε μέσα από αυτή τη διαδικασία να ξεχωρίσουν τα διαχρονικά μηνύματα που αντικατοπτρίζουν τη σημερινή πραγματικότητα. Ο λόγος της συγγραφέως λεπτομερής και περιγραφικός, για να δείξει τον ακριβή χαρακτήρα των ηρώων, τον εσωτερικό ψυχισμό τους, τον προβληματισμό τους, δίνοντας έτσι έμφαση και στα γεγονότα.

Η λογοτεχνική πένα της κ. Κωνσταντίνας Αλουμανή βουτά στο μυθικό απέραντο όπως ο γοργόφτερος γλάρος στην απέραντη θάλασσα, και αισθάνεσαι ότι ακούς τον ήχο των φτερών του στο πέλαγος. Γράφει στο Κεφ. 2 : «Το πρωινό ήταν σιωπηλό. Μια συνομωσία μυστική του ουρανού και του τρόμου. Όλα μαρτυρούσαν πως κάτι ή θα άλλαζε ή θα παρέμενε ασάλευτα το ίδιο. Η καρδιά της Αθηνάς χτυπούσε με αγωνία. Οι ώρες που έφυγαν δεν την ηρέμησαν. Κάποια στιγμή αποφάσισε να κοιτάξει. Εκεί στο χέρι της καθόταν αναπαυτικά το χρυσό φτερό.Ξαφνικά ένας κρότος φοβερός θερίζει το δωμάτιο.»

Το κείμενο απαρτίζεται από 27 θεματικές ενότητες, όπου η μία διαδέχεται την άλλη, με απόλυτη χρονική σταθερότητα, χωρίς πισωγυρίσματα στο χρόνο και στον τόπο, έτσι ώστε δεν μπερδεύεται ο αναγνώστης, οι προτάσεις είναι μικρές και καλογραμμένες για να γίνονται εύκολα κατανοητές και από μικρότερης ηλικίας αναγνώστες. Οι θεματικές ενότητες δηλώνουν καθαρά το θέμα που θα αναπτυχθεί, με τα κατάλληλα στοχευμένα επίθετα, και παρομοιώσεις που ζωντανεύουν το κείμενο σαν να βλέπεις θεατρική παράσταση. Γράφει στο Κεφ.6: «H κομμένη ανάσα ξαναβρήκε το ρυθμό της και χάρισε τη ζεστασιά της στο ταλαιπωρημένο αντρικό πρόσωπο. Και εκείνος, αργά, ιεροτελεστικά άνοιξε τα βλέφαρά του να δει… τα γυάλινα δάκρυα τού κλείσαν την εικόνα. Κι όμως είχε προλάβει, ήξερε ποια ήταν. Και εκείνη ήξερε. Έαρ γλυκύ στη ζοφερή νύχτα».

Ο Albert Ainstain είπε: «Η λογική θα σε πάει από το Α στο Β. Η φαντασία θα σε πάει παντού». Και εδώ η συγγραφέας με τη φαντασία της το πετυχαίνει. Σε πηγαίνει παντού. Στην ομορφιά, στη δικαιοσύνη, στην αγάπη, στη θυσία, στην αρετή, στις αξίες, που είναι τα πάντα για τον άνθρωπο, αλλά και στο μίσος, στην κακία, στην αδικία, στην προδοσία, στη φυλακή, που κανείς δεν τα επιδιώκει, αλλά υπάρχουν και εξουσιάζουν στον ίδιο βαθμό, όσο υπάρχει η ζωή και η ύπαρξή της.

Τώρα, λίγα λόγια για τους πρωταγωνιστές του βιβλίου και τους συμβολισμούς τους. Από τους ήρωες του βιβλίου είναι ο «δίκαιος»βασιλιάς Ιφικλής – , ο οποίος βασίλευε στο βασίλειο της «Λήθης» (όπως ξέρουμε και από τη μυθολογία ο Ιφικλής είναι ο θνητός αδελφός του Ηρακλή και εδώ συμβολίζει τον κακό της παρέας), όπου με δόλιο και πονηρό τρόπο ανέλαβε την εξουσία, εγκατέλειπε στην έρημο του «Τρόμου» και στο δάσος της «Μοναξιάς» τα «κακά» παιδιά, τιμωρούσε όσους δεν υπάκουαν τους νόμους του, τους σκότωνε και τους φυλάκιζε.

Η ηρωίδα του βιβλίου η Αθηνά (που επίσης γνωρίζουμε από τη μυθολογία και την Αρχαία Ελλάδα ως την κόρη του Δία και τη θεά της Σοφίας), εδώ συμβολίζει τη λογική σκέψη, τη σοφία , την εξυπνάδα, την αγάπη και την αθωότητα, την πίστη στο θεϊκό στοιχείο, όπου με τη σωστή στρατηγική της και την πίστη της στις αξίες και τα ιδανικά της, που οι γονείς της την είχαν προικίσει , προσπαθεί να λύσει τον γόρδιο δεσμό που τη δένει με τις ψευδαισθήσεις που της δημιούργησαν και τελικά ….. θα τα καταφέρει; Θα μπορέσει να φέρει την ελπίδα στη ζωή της και στη ζωή των ανθρώπων που αγαπά; Θα μπορούσε να γεννηθεί το φως σε ένα χωριό που κυριαρχεί το σκοτάδι και τα όνειρα και οι ελπίδες είναι φυλακισμένα; Θα κερδίσει τον χαμένο παράδεισό της;

Και στη μέση ένας χρησμός. Ένας ξεχασμένος πολύτιμος χρησμός. Η δικαιοσύνη που έρχεται σαν ανταμοιβή για τις δόλιες και κακές πράξεις του «δίκαιου» βασιλιά. Όπως συμβαίνει και σε όλα τα παραμύθια, αλλά και στη ζωή μας άλλωστε, πάντα θα υπάρχει η αιώνια πάλη του καλού με το κακό. Τα παραμύθια λοιπόν είναι αυτά που ενώνουν τη φωτεινή με τη σκοτεινή πλευρά του ανθρώπου. Που δίνουν τη λύση στα αδιέξοδα. Που συνδέουν τον παράδεισο με την κόλαση. Εκεί που φλερτάρει η λογική με το συναίσθημα.

Kαι τελικά, τι είναι “Το Χρυσό Φτερό”;

Το “Χρυσό Φτερό” που από το πρώτο κεφάλαιο κάνει την ξαφνική εμφάνισή του με το «απρόσμενο φως» του!

To “Χρυσό Φτερό” που «δεν ήταν μεγαλύτερο από τον χτύπο μια παιδικής καρδιάς, ούτε τόσο θερμό όσο μια μωρουδιακή ανάσα», όπως γράφει η συγγραφέας στο Κεφάλαιο «Το απρόσμενο φως», στην αρχή του παραμυθιού.

Δεν θα ήθελα να σας αποκαλύψω το μυστικό του «Χρυσού Φτερού», θα ήθελα να το διαβάσετε και να το ανακαλύψετε μόνοι σας και να βρείτε μαζί με την Αθηνά και τους ήρωες του παραμυθιού τον χαμένο παράδεισο, την αξία της ζωής, τη δύναμη της Αγάπης και της Θυσίας, την πίστη στον Θεό και στον ευατό μας, την αξία της προσφοράς και του συνεχούς αγώνα. Ίσως και να είναι η Αγάπη που μας δίδαξε ο Θεάνθρωπος!

Η συγγραφέας έγραψε ένα παραμύθι πλούσιο σε συναίσθημα, λογική, αγάπη και πίστη σ’ αυτούς που αγαπάμε. Μας μαθαίνει να διεκδικούμε το δίκαιο, να προβλέπουμε το απρόβλεπτο, να σχεδιάζουμε το ανέφικτο, να πιστεύουμε στο αναπάντεχο, να λύνουμε το πολύπλοκο, να αγαπάμε το διαφορετικό, να απεχθανόμαστε το άδικο, να τολμάμε το παράτολμο και πάνω απ’ όλα να προστατεύουμε και να αγαπάμε αυτούς που μας έχουν ανάγκη και που χρειάζονται τη βοήθειά μας.

Τζούλια Πουλημενάκου, Ποιήτρια, Μέλος της “Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών”

Παρουσίαση του βιβλίου “ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΦΤΕΡΟ” της συγγραφέως Κωνσταντίνας Αλουμανή στην αίθουσα εκδηλώσεων του Πολιτιστικού Κέντρου “Βίλα Στέλλα”  Νέου Ηρακλείου Αττικής

Αθήνα 10 Νοεμβρίου 2018