“Η “ΑΔΕΙΑ ΦΩΛΙΑ” ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ ΜΠΛΟΥΤΗ-ΚΑΡΑΤΖΑΛΗ” (Βιβλιοκριτική της Τζούλιας Πουλημενάκου)
Γράφει η Τζούλια Πουλημενάκου
«Τελευταία, έγινα πολύ ευσυγκίνητη, αλλά μ’ αρέσει. Το αποδέχομαι ευχάριστα και δεν ψάχνομαι να βρω από πού πηγάζει αυτό το συναίσθημα. Αξίζει, σκέφτομαι, να δείχνουμε στα παιδιά μας τα αισθήματά μας. Αξίζει να γνωρίζουν πως τα σκεφτόμαστε πολύ, πως μας λείπουν, πως τα λατρεύουμε, πως όταν φεύγουν αδειάζει η φωλιά μας.» Ν. Μ.-Κ.
Ο Γάλλος μυθιστοριογράφος Βίκτωρας Ουγκώ είχε πει: «Όσο μακριά και να πάει ο νους ποτέ δε φτάνει εκεί που μπορεί να φτάσει η καρδιά.» Η «Άδεια φωλιά» της συγγραφέως Νίκης Μπλουτή-Καράτζαλη πέτυχε αυτό ακριβώς: να φτάσει στην καρδιά μας. Ένα βιβλίο που αποτελείται από 28 αυτοτελείς ιστορίες, ένα βιβλίο πλήρες ανθρωπίνων συναισθημάτων.
Η συγγραφέας με την εξαιρετική και αφοπλιστική της πένα περιγράφει με σαφήνεια και καθαρότητα όλα τα πεπραγμένα της ζωής του ανθρώπου και συγκεκριμένα της ελληνικής κοινωνίας μας. Η γραφή της ρέει άφθονη, σαν την άμμο μέσα στην κλεψύδρα, μεταφέροντας διαχρονικά μηνύματα στον αναγνώστη, σε όλα τα φάσματα της σύγχρονης ζωής μας. Η συγγραφέας με αυτή, λοιπόν, τη γραφή της, μπαίνει ολοκληρωτικά στο μυαλό και στην ψυχή των ηρώων της, βιώνει όλα τα συναισθήματα του ανθρώπου, και μας τα μεταφέρει αυτούσια και αληθινά σα να συμβαίνουν αυτή τη στιγμή και να διαδραματίζονται μπροστά της. Με έντονη ενσυναίσθηση ενσωματώνεται με τον ήρωα, άλλοτε σε πρώτο πρόσωπο και άλλοτε σε τρίτο, μας καθηλώνει με τα θέματα που διαπραγματεύεται, τα οποία είναι η καθημερινή πραγματικότητα της κονωνίας μας την δύσκολη αυτή εποχή που βιώνουμε όλοι μας. Η απώλεια, ο φόβος, η προσφυγιά, η μοναξιά, η οικονομική κρίση, ο πόλεμος, οι ανθρώπινες σχέσεις, κοινωνικά και υπαρξιακά προβλήματα, θέματα που διαπραγματεύεται η συγγραφέας και καταφέρνει να μας συγκινήσει και να μας προβληματίσει. Αρκετές φορές η πένα της μοιάζει σαν κοφτερό μαχαίρι, καθρεφτίζοντας την πραγματικότητα της ελληνικής κοινωνίας.
Γράφει στο διήγημα με τίτλο «Το κελί» :
«Μας εγκατέλειψαν στο μαρτύριό μας. Ο ένας μετά τον άλλον έκλειναν εσκεμμένα τ’ αυτιά τους και σφάλιζαν τις πόρτες πίσω τους, μετά από έναν ομηρικό καβγά μας. Είμαι πολύ οργισμένη με όλους. Τι θα άλλαζε αναρωτιέμαι, αν συμπεριφέρονταν διαφορετικά. Πώς θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν; Δεν ξέρω…./Η σιωπή είναι αφόρητη, μονάχα οι πνιχτές ανάσες τους τη μαχαιρώνουν.»
Η συγγραφέας όμως ξέρει, έχει έντονη ενσυναίσθηση και ακριβώς μπαίνει στον ρόλο της ηρωίδας –που στο συγκεκριμένο διήγημα κακοποιείται από τον σύζυγό της, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί να τον σκοτώσει, και κραυγάζει μέχρι το τέλος για αυτήν την κοινωνία που κωφεύει σε τέτοια θλιβερά θέματα.
Η «Άδεια φωλιά» της Νίκης Μπλουτή-Καράτζαλη είναι ένα βιβλίο το οποίο ο αναγνώστης θα βιώσει μαζί με τους ήρωες συναισθήματα πόνου, φόβου, μισεμού, αλλά και αγάπης, ελπίδας, αλληλεγγύης και προσφοράς προς τον άνθρωπο. Αποτυπώνει τα κακώς κείμενα της κοινωνίας μας, αλλά στον αντίποδα υπάρχει η θετική πλευρά της ζωής, εκεί που φωλιάζει η αγάπη, η πίστη και η ελπίδα.
Γράφει στο διήγημα με τίτλο «Εκείνη τη μέρα» (που είναι αφιερωμένο στην 17χρονη Βασιλική):
«Σηκώθηκα ταραγμένη απ’ το κρεβάτι και απ’ τον φόβο μου δεν μπορούσα να κάνω βήμα. Ο σπαραγμός της μάνας συνέχισε να μου τρυπάει τ’ αυτιά και μέχρι να τα καταφέρω να φτάσω στην κουζίνα, οι μισοί γείτονες είχαν ήδη κατέβει αναστατωμένοι αλλά οι δικοί όλοι έλειπαν. Ο πόνος ενός εννιάχρονου παιδιού δεν περιγράφεται με λέξεις. Ούτε ο πόνος του γονιού που χάνει το σπλάχνο του. Αυτός ο πόνος της απώλειας ενός αγαπημένου προσώπου παρηγοριά δεν έχει κι ούτε μερώνει ποτέ.»
Η συγγραφέας σκιαγραφεί με λεπτομέρεια τους χαρακτήρες των ηρώων της, των απλών ανθρώπων της διπλανής πόρτας, αυτούς τους τόσο γνώριμους σε όλους μας, πάντα με σωστή κατανομή των ρόλων, έτσι ώστε να αποκομίσει ο αναγνώστης τα σωστά και σαφή μηνύματα. Θα χαρακτήριζα την «Άδεια φωλιά» ένα βιβλίο κοινωνικού προβληματισμού, όχι τόσο να φανούν οι χαρακτήρες των ηρώων της, αλλά περισσότερο για φανούν τα πραγματικά, κοινωνικά προβλήματα που βιώνει τα τελευταία χρόνια η χώρα μας.
Γράφει η συγγραφέας στο διήγημα «Το διάλειμμα» :
«Εγώ είμαι ένα ξεχωριστό παιδί./…Στην παράλληλη δασκάλα μου οφείλω τη μισή μου επιτυχία. Η άλλη μισή οφείλεται στη φαντασία μου/… είναι τυχεροί οι άνθρωποι που έχουν φαντασία, γιατί τους δίνει τη δυνατότητα να ξεφεύγουν με τον νου από τη σκληρή πραγματικότητα.»
Τα μηνύματα ο αναγνώστης τα λαμβάνει καθαρά. Άλλωστε τα γνωρίζει και τα ξεχωρίζει. Βιώνει κι αυτός ίδια συναισθήματα. Όλοι μας έχουμε νιώσει το συναίσθημα τής απώλειας ενός αγαπημένου προσώπου μας, όλοι έχουμε έστω και μια φορά στη ζωή μας πανικοβληθεί, φοβηθεί ή τρομάξει. Τη συγγραφέα δεν την απασχολεί οι ιστορίες της να έχουν καλολογικά στοιχεία, να είναι περίπλοκες, με ακαταλαβίστικες λέξεις και δυσκολονόητες. Με γλώσσα κατανοητή και λιτή τα νοήματά της είναι μεστά και ολοκληρωμένα για τον αναγνώστη.
Γράφει στο διήγημα με τίτλο «Ρε Παναγιώτηηη..» (που είναι αφιερωμένο στους βιοπαλαιστές του σήμερα):
«Πώς ν’ αλλάξει ένας άνθρωπος συνήθειες απ’ τη μια στιγμή στην άλλη; Πώς τα καταφέρνουν μερικοί; …αναρωτιέται μες τη μαυρίλα του; Ποιος θα του δώσει δουλειά στα πενήντα του;/ Ένας αφόρητος πόνος κι ένα σφίξημο στο στήθος τού θόλωσαν το βλέμμα./Γονάτισε τρομαγμένος στη μέση του πεζόδρομου. Φώναξε για βοήθεια. /Δεν τα κατάφερε. /Ένιωσε τις δυνάμεις του να τον εγκαταλείπουν.»
Τέλος, δε θα μπορούσα να παραλείψω ένα ακόμα λογοτεχνικό εύρημα στην «Άδεια φωλιά», αυτό της διάσωσης της τοπικής ελληνικής διαλέκτου, που είναι από τα σημαντικότερα θέματα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Να μη χαθεί η ντοπιολαλιά της ελληνικής περιφέρειας και μέσα από τις ιστορίες και τα διηγήματα να αναδειχθεί και να διασωθεί.
Γράφει η συγγραφέας στο διήγημα «Σε διάστασ’»:
«Δεν π’ στεύου, τ’ λέου, να κάνιτ’ κάνα αστείου κι να μας θάψιτ’ χώρια μιθαύριου; Αυτό στου λέου, δε θα τ’ αντέξου. Να, πώς να ‘ταν τρόπους να πέθινα τώρα δα, άμα πρόκειτ’ να γίν’ αυτό του πράμα. Θα ‘μαστ’ στουν ίδιου τάφου μι τουν παππού σ’ κι ας είμαστ’ σι διάστασ’ ε;» του ρώτ’σα για να σιγουριφτού , κι άμα μού ‘λεγ’ τίπουτα σούξου μούξου, δε θα τ’ άφ’να μι τίπουτα να προυχουρήσ’ τα χαρτιά.»
Θα μπορούσα να αναλύσω κι άλλες από τις ιστορίες της «Άδειας φωλιάς», αλλά δεν είναι αυτός ο σκοπός μου. Σκοπός μου είναι ο αναγνώστης να διαβάσει τις ιστορίες της συγγραφέως, να σκεφτεί, να προβληματιστεί και ίσως να βρει και τις λύσεις για ένα καλύτερο αύριο, για έναν καλύτερο κόσμο.
Εύχομαι στη συγγραφέα καλοτάξιδη η «Άδεια Φωλιά» της και μακάρι όλοι εμείς να γεμίσουμε με όλα αυτά τα συναισθήματα που εγείρει η ανάγνωσή της, συναισθήματα αγάπης, προσφοράς και ενσυναίσθησης, που διακρίνουν τη συγγραφέα και αποτυπώνονται στην πένα της.
Άλλωστε όπως μας λέει και η ίδια στο ομότιτλο διήγημα «Άδεια φωλιά»:
«Με την αγάπη για οδηγό πορεύτηκα μέχρι τώρα στη ζωή μου, κι η αγάπη για μένα δε λαθεύει ποτέ, να το ξέρεις./Κρατάει το σκήπτρο σαν βασίλισσα, είναι το βαθύτερο απ’ όλα τα αισθήματα και το πιο αληθινό…/Χορταίνεται η αγάπη, ψυχή μου;»
Τζούλια Πουλημενάκου
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ: Η συγγραφέας Νίκη Μπλούτη Καράτζαλη γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Άγιο Γεώργιο Λιβαδειάς. Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια ζει μόνιμα με την οικογένειά της στη Λιβαδειά και ασχολείται με τη συγγραφή.Διηγήματά της έχουν δημοσιευτεί σε ηλεκτρονικά περιοδικά (Λόγω Γραφής, vivlionet, Gulturagenta, Θεματοφύλακες βιβλίων κ.α) και στην τοπική εφημερίδα «Διάβημα». Τελευταία, συνεργάζεται με τo ψηφιακό περιοδικό «GreekAffair», καθώς επίσης και τη λογοτεχνική ιστοσελίδα «Λόγω Γραφής» στην οποία δημοσιεύει διηγήματα στη στήλη «Ένα τραγούδι για σένα». Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια Δημιουργικής Γραφής και έχει συμμετάσχει σε εκδηλώσεις για παιδιά (ανάγνωση, εργαστήρια δημιουργικότητας) στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Λιβαδειάς. Διηγήματά της διακρίθηκαν σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς και έχουν συμπεριληφθεί σε Ανθολογίες.Έχει εκδώσει δυο μυθιστορήματα, «Όταν η σιωπή μιλάει στα όνειρα»(Πρότυπες εκδόσεις Πηγή)- Νοέμβριος 2014, και «Κάποτε… στον Παράδεισο» (Εκδόσεις Όστρια)- Μάιος 2016. Το 2017 κυκλοφόρησε η πρώτη συλλογή διηγημάτων της με τίτλο «Το κίτρινο δάνειο». (Εκδόσεις Όστρια)- Νοέμβριος 2017. Το διήγημα «Το κίτρινο δάνειο» πήρε το Α’ Βραβείο στον Πανελλήνιο διαγωνισμό της Εταιρίας ΕΤΕΠΚ το 2016 και το διήγημα «Τα φιλαράκια» διακρίθηκε με έπαινο στον ίδιο διαγωνισμό το 2017.
Επιμέλεια κειμένου και μεταφορά στο διαδίκτυο:Τζούλια Πουλημενάκου
Για το «Επί-Λόγου» – Συγγραφικά αφιερώματα
Αθήνα Οκτώβριος 2019
