“Ο ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΤΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ”
“Του Αυγούστου το φεγγάρι, ήλιος της ημέρας μοιάζει”
Ελληνική παροιμία
~~ΑΥΓΟΥΣΤΙΑΤΙΚΗ ΝΥΧΤΑ~~
Το μπαλκονάκι του σπιτιού μού φαίνεται πως είναι
κορφή αναπάντεχη βουνού·
μέσα μου κάτι ολάνοιχτο δροσίζει την καρδιά μου,
γιομίζει μου το νου.
Θυμάμαι στο λαμπρό γιαλό το τάρασμα της βάρκας
με τ’ ανυπόταχτα πανιά.
Αλλάζει μοσκανάερα φιλάκια ο γέρο – πεύκος
με την μπουγαρινιά.
Τρέμουν ασημοφέρνοντας τα μαύρα κυπαρίσσια
στα ξόβεργα του φεγγαριού.
Άρρωστος κλαίει σπαράζοντας την ησυχία της νύχτας
και του καλοκαιριού.
Μέσα στης πλάσης τα ιερά και τα παραδομένα
το κρύο φως το ηλεχτρικό,
σαν άνομο· και δύσκολα ταιριάζει και μ’ εσένα,
τραγούδι αρχαϊκό.
Το κρύο το φως το ηλεχτρικό, του νέου ορμή, σαν ξένο,
χαροκοπιά του δυνατού,
άμοιαστος νόμος και ρυθμός, τον δρόμο διαφεντεύει,
και χύνεται παντού.
Τ’ ανεμοκυκλοπόδαρο θεριό, βογκά, μυρίζουν
τα πυρά χνότα του βαριά,
διαβαίνει τ’ αυτοκίνητο, τρυπά τη νύχτα ώς πέρα
μιαν άγρια μαχαιριά,
και τα παιδιά που παίζανε βουβαίνονται, και κάποια
λαλήματα μ’ αυτά μαζί.
Μάνα! γοργά ξαναρχινάν παιδιά κι ορνίθια· η φύση
απάνου απ’ όλα ζει.
Πίσω απ’ την κάδη την παλιά που το κρασί προσμένει
το νέο, στον ίσκιο πιο βαθύ,
ένα ζευγάρι ερωτικό τόπο και τρόπο βρίσκει
να σφιχτοφιληθεί. (1911)
ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ (1859-1943)
Από τα ΑΠΑΝΤΑ – ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ – ΤΟΜΟΣ Ε΄
ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ
ΑΘΗΝΑ, 2019
~~~~~~~~~~~~~~~
~~Ο ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ~~
Ο Αύγουστος ελούζονταν μες στην αστροφεγγιά
Κι από τα γένια του έσταζαν άστρα και γιασεμιά
Αύγουστε μήνα και Θεέ σε σέναν ορκιζόμαστε
Πάλι του χρόνου να μας βρεις στο βράχο να φιλιόμαστε
Απ΄την Παρθένο στον Σκορπιό χρυσή κλωστή να ράψουμε
Κι έναν θαλασσινό σταυρό στη χάρη σου ν΄ανάψουμε
Ο Αύγουστος ελούζονταν μες στην αστροφεγγιά
Κι από τα γένια του έσταζαν άστρα και γιασεμιά.
ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ (1911-1996)
Από την Ποιητική Συλλογή “Τα ρω του Έρωτα” (1972)
Εκδόσεις Ύψιλον/βιβλία – 2006
~~~~~~~~~~~~~~
~~Ο ΦΥΛΛΟΜΑΝΤΗΣ~~
Απόψε βράδυ Αυγούστου οχτώ
Ναυαγισμένο στα ρηχά των άστρων
Το παλιό μου σπίτι με τα σαμιαμίθια
Και το χυμένο το κερί στο κομοδίνο επάνω
Πόρτες παράθυρα ανοιχτά
Το παλιό μου σπίτι αδειάζοντας
Φορτίο της ερημιάς μέσα στη νύχτα·
Σαστισμένες φωνές κι άλλες που ακόμη
Τρέχοντας μεσ’ στις φυλλωσιές αστράφτουν σαν
Μυστικά περάσματα πυγολαμπίδας
Από βάθη ζωής αναστραμμένης
Μες στο κρύο ασπράδι των ματιών
Εκεί που ακινητεί ο Καιρός
Κι η Σελήνη με τ’ αλλοιωμένο μάγουλο
Απελπιστικά σιμώνει το δικό μου·
Ένα θρόισμα σαν από χαμένης
Που ξανάρχεται αγάπης σκοτεινό αρχινούν:
“Mη”. Κι ύστερα πάλι “Μη”. “Μωρό μου”.
“Τί σού μελλε”. “Μια μέρα θα το θυμηθείς”.
“Παιδί παιδάκι με τα καστανά μαλλιά”.
“Εγώ που σ’ αγαπώ”. “Πες πάντα”. “Πάντα”.
Κι όπως μέσα στην απληστία του μαύρου
Που ανοίγεται στα δύο περιβολιού
Σβηστό απανθρακωμένο
Πάει και καταποντίζεται όλο το έχει σου
Ανεβαίνει απ’ της ψυχής τ’ απόνερα ένα
Κύμα θολό που οι φυσαλίδες του είναι
Άλλα τόσα παλιά ηλιοβασιλέματα
Παράθυρα τρεμάμενα στο φως του εσπερινού
Μια στιγμή που προσπέρασες την ευτυχία
Σαν τραγούδι όπου κρύφθηκε μήπως το δεις
Δακρυσμένο για σένα ένα κορίτσι –
Όλα της αγκαλιάς τα ιερά και του όρκου
Τίποτα τίποτα δεν πήε χαμένο
Απόψε βράδυ Αυγούστου οχτώ
Μέσ’ απ’ τη χλώρη του βυθού και πάλι
Το ίδιο εκείνο ατέρμονο ανατρίχιασμα
Μονοθροεί και συνθροεί τα φύλλα
Μονολογεί στην αραμαϊκή του απόκοσμου:
“Παιδί παιδάκι με τα καστανά μαλλιά
Σου ‘μελλε να χαθείς εδώ για να σωθείς μακριά”.
“Σου ‘μελλε να χαθείς εδώ για να σωθείς μακριά”.
Κι άξαφνα σαν τα πριν και τα μετά ιδωμένα·
Βατές όλες οι θάλασσες με τα λουλούδια
Μόνος αλλ’ όχι μόνος· όπως πάντα·
Όπως τότε νέος που προχωρούσα
Με κενή τη θέση στα δεξιά μου
Και ψηλά μ’ ακολουθούσε ο Βέγας
Των ερώτων μου όλων ο Πολιούχος. (1965)
ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ (1911 – 1996)
Από την Ποιητική Συλλογή “ΕΤΕΡΟΘΑΛΗ”
Δεύτερη Έκδοση, Αθήνα 1980
ΙΚΑΡΟΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ
~~~~~~~~~~~~~~
~~AYΓΟΥΣΤΙΑΤΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ~~
Είναι τόση η γαλήνη, που δεν ξέρω αν υπάρχουν
καρδιές χωριστές – τόσα μάτια, όσα βλέπουν
αυτή τη στιγμή : ζώα, ψάρια, φυτά και πουλιά
κι’ αδερφοί το στερέωμα, πάμφωτο, διάφανο, ανάμεσα
στην κάτασπρη γύρη του.
Νιώθω μέσα στο στήθος μου
την καρδιά μου νερό που χορεύει και νιώθω
σα νάμαι ένας διάττοντας που πέφτοντας στάθηκε
για λίγο μετέωρος και γύρισε πάλι, φωτεινός και
χαρούμενος,
προς τα πάνω. Ψυχή μου! Τι σε θέλω ψυχή μου; Τί
κάθεσαι και
δε γίνεσαι μέλισσα; Δυο γραμμούλες φωτός,
δυο αστεράκια οι κεραίες σου – πέταξε, πρόλαβε, τρέξε,
ένα γύρο, δυο γύρους, τρεις γύρους, να φέρεις
φωτιά στην κυψέλη σου.
Ψυχή μου, χαρά μου, τί κάθεσαι μέλισσα;
Άνοιξαν όλα τα λουλούδια του σύμπαντος.
ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ (1912-1991)
Από την ποιητική συλλογή «ΤΟ ΒΑΘΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» – 1961
Κεφάλαιο «ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΚΑΙ ΔΙΟΝΥΣΟΥ»
Ανθολογία Ποίησης Νικηφόρου Βρεττάκου «ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ»
Τόμος Δεύτερος – ΤΡΙΑ ΦΥΛΛΑ
Εκδόσεις Θεμέλιο & Κ.Βρεττάκος – Αθήνα 1999
~~~~~~~~~~~~~~
~~ΜΑΚΡΥΑ~~
Θα ‘θελα αυτήν την μνήμη να την πω…
Μα έτσι εσβύσθη πια… σαν τίποτε δεν απομένει –
γιατί μακρυά, στα πρώτα εφηβικά μου χρόνια κείται.
Δέρμα σαν καμωμένο από ιασεμί…
Εκείνη του Αυγούστου – Αύγουστος ήταν; – η βραδυά…
Μόλις θυμούμαι πια τα μάτια· ήσαν, θαρρώ, μαβιά…
Α ναι, μαβιά· ένα σαπφείρινο μαβί.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Π.ΚΑΒΑΦΗΣ (1863 – 1933)
Από την Ποιητική Ανθολογία “Κ.Π.Καβάφης-Τα ποιήματα”
Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
Αθήνα, 2013 (Α΄έκδοση)
~~~~~~~~~~~~~~
~~ΑΥΓΟΥΣΤΙΑΤΙΚΑ ΤΑΞΙΔΙΑ~~
Του Αυγούστου απομεσήμερα
κάτω απ’ τις ηλιαχτίδες,
πετάω με τον άνεμο
σε μακρινές πατρίδες.
Και ταξιδεύω με πανιά
στο πλώριο το κατάρτι,
με του πουνέντε την ορμή
σε ουράνιο μονοπάτι.
Κάτω απ’ τον ίσκιο των κλαδιών
στον ψίθυρο τ’ αγέρα,
μέσα από δρόμους μυστικούς
φεύγει η ψυχή,
πετάει μακριά,
στο μισεμό της μέρας.
Στα άγια τούτα κείμενα
στα ιερά τα λόγια,
πύρινα τα νοήματα,
που την ψυχή φλογίζουν.
Σωκράτης, Πλάτων κι άλλοι εδώ
συνάχτηκαν σιμά μου
και με καλούν να ξαναβρώ
την πρότερή μου δόξα.
Κι εκεί νάτος που έρχεται
ο μέγας Σταγειρίτης, ο Αριστοτέλης
και κρατάει στο χέρι του
τον λόγο της επιστήμης
και του νοός του αείζωου,
του Σύμπαντος τη λίθο.
Κι αντάμα πορευόμαστε
σε λουλουδένιο κήπο,
που ‘χει για άνθη αστραπές
και για πουλιά τα λόγια.
Το σούρουπο τα σύννεφα
στην άκρη, στ’ ακροβούνι,
συνάχτηκαν και απειλούν,
τον κόσμο να σκεπάσουν!
Μα εκεί στο φρύδι του βουνού
πιο κάτω από τ’ αστέρια,
μορφές πετούν αστραφτερές
την καταχνιά σκορπίζουν.
Έγειρε ο Ήλιος ο λαμπρός
σ’ ουράνια λιβάδια
και φως λαμπρό, ελληνικό
σκορπίζει στα ουράνια.
Μένω ακίνητος, θωρώ
το μέγα τούτο θαύμα
και μέσα μου, μακριά,
εμπρός, ξωπίσω και τριγύρω,
ακούω ύμνο μυστικό,
θριαμβικό παιάνα.
Δεν έχει λόγια και ρυθμούς,
μ’ απλώνεται εντός μου
κι ακούω με τ’ αυτιά του νου,
το μέγα τούτο λόγο:
“Αιώνες άχρονοι πολλοί
κι αν θα διαβούν στα σκότη,
το αρχαίο πνεύμα θα διαβεί
το σκοτεινό φαράγγι,
να δώσει πάλι στη ζωή
τη φλογερή ιδέα.
Άνθρωποι δεν είναι αυτοί
που ζουν κάτι για να ‘χουν,
μα για να φτιάξουν προσπαθούν
αιώνια μες στο σύμπαν”.
ΝΙΚΟΣ ΤΑΒΟΥΛΑΡΗΣ
Από την ποιητική συλλογή “ΜΕ ΤΑ ΦΤΕΡΑ ΤΟΥ ΑΝΕΜΟΥ”
ΕΚΔΟΣΕΙΣ “ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ” – 2007
~~~~~~~~~~~~~~
~~ΔΕΗΣΗ ΤΟΥ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΥ~~
Έλα σαν αυγουστιάτικο μελτέμι
– προτού οι εφτά πληγές σφραγίζουνε το τέλος –
παραπονεμένος άνεμος
να χαϊδέψεις το κατώφλι μας.
Η φωνή μας σε περιμένει
– έχει απομείνει μονάχη –
τραγούδι επίμονο τού τζίτζικα στο κοιμητήρι.
Περιδιάβασε ανάμεσα στις τύψεις μας.
Έχει μια λύπη η δέησή μας,
από έναν παιδικό καιρό, που ξανάνθισε
μια τρυφερότητα νησιώτικης ακρογιαλιάς
που καθρεφτίζει του οικτιρμούς σου.
Κατέβα από τους λόφους,
φέρε την πηγή τού ελέους σου
ν’ αναβλύσει πλάι στην πληγή μας.
Μάζεψε πάλι εκ περάτων
τα μηνύματα τής χαράς,
φόρτωσέ τα πάνω σε δειλινές καμπάνες
που σημαίνουν την Παράκληση
και φέρ’ τα να τα καρφώσεις
στεφάνι στην πόρτα μας.
ΜΑΤΘΑΙΟΣ ΜΟΥΝΤΕΣ (1935-2000)
Από τον Τόμο “ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΠΑΠΥΡΟΥ”
-ΔΥΟ ΑΙΩΝΕΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ-
ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΑΠΥΡΟΣ
ΑΘΗΝΑ, 1995
~~~~~~~~~~~~~~
Επιλογή ποιημάτων, επιμέλεια και μεταφορά για το “Επί-Λόγου” :
Τζούλια Πουλημενάκου (Αρχείο Ιδιωτικής Βιβλιοθήκης)
Επί-Λόγου – Λεύκωμα – Αύγουστος 2021
