“φαντάσματα” Ποίηση του Τόλη Νικηφόρου
ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ ΠΟΙΗΣΗΣ
φαντάσματα
ευγενικέ αναγνώστη πρόσεχε
όπως σ’ ερειπωμένους πύργους
χαμένους μέσα στην ομίχλη
ανάμεσα σ΄αυτούς τους στίχους
κυκλοφορούν φαντάσματα
που σέρνουν πίσω τους βαριά
τις αλυσίδες του ανεκπλήρωτου
φαντάσματα της νιότης και του έρωτα
ιδανικών και ονείρων
μιας κάποιας φευγαλέας ευτυχίας
κι ακόμα πρόσεχε γιατί δεν ξέρεις
αν το χαμόγελό τους είναι δάκρυ
κι όταν απλώνουν χέρια αόρατα
πόσο σφιχτά θα σ’ αγκαλιάσουν
φαντάσματα ποιήματα με λέξεις μυστικές
περιπλανιούνται μες το φως
σε γειτονιές παλιές λησμονημένες
αναζητώντας όσα αγάπησαν
και ίσως κάποτε αλώσουν την ψυχή σου
ανταλλαγή
πενήντα τέσσερα χρόνια στη λογοτεχνία
και τριάντα εννέα βιβλία
εξακόσια τόσα ποιήματα
το έργο της ζωής μου
ανταλλάσω
χωρίς κανένα δισταγμό
με ευτυχισμένα τα παιδικά μου χρόνια
κι ας είναι αυτή η πιο μάταιη προσφορά
κι η πιο μεγάλη αγνωμοσύνη
σε κάθε αλφάβητο το πρώτο γράμμα
να ξεπροβάλλεις στη γωνιά του δρόμου
και να ‘σαι η αιώνια άνοιξη
ένας έρωτας που δεν τελειώνει
το κόκκινο πουλί που φτερουγίζει
για πάντα έξω απ’ το κλουβί
το θαύμα εκείνο να ‘σαι
που καταργεί τον χρόνο
σε κάθε αλφάβητο το πρώτο γράμμα
σε κάθε ποίημα η μουσική
σε κάθε βλέμμα η λάμψη
απ’ όλα τ’ άστρα τ’ ουρανού
μέσα στη νύχτα να είσαι φως
πέρα από κάθε λογική
με πόσα επιφωνήματα
γράφεται ο έρωτας
με πόσες αυταπάτες η διάρκεια
με πόσο ψύχος συλλαβίζεται
το τέλος;
και το νηφάλιο ύστερα
με πόσες γράφεται απορίες
μα τίποτα δεν φοβηθήκαμε
μια ξαφνική επιστροφή
τους γείτονες που σίγουρα μας άκουγαν
κάποια προδοτικά ίχνη;
πώς άραγε άναψε η φωτιά
πώς έσβησε
πώς χόρτασαν οι αχόρταγοι
κι έγινε στάχτη τέτοιο πάθος;
ένα ποίημα
μια λάμψη ξαφνικά απ’ το τίποτα
είναι ο έρωτας
μυστήριο πέρα από κάθε λογική
και κάθε απάντηση
μνήμη
και πάλι δάκρυσα για σένα
μετά σαράντα τόσα χρόνια
και έμεινα βουβός και μόνος
χωρίς να βλέπω να κοιτάζω
τη γκρίζα μέρα έξω απ’ τα τζάμια
υγρά τα μάτια πικρά τα χείλη
με το χαμόγελο σου ν’ αναδύεται
πέρα απ’ τον χρόνο
θα είχα τόσα να σου πω
από την περιπέτεια της ζωής μου
ίσως αρκεί όμως μόνο αυτό
με τα ζεστά σου χέρια
έζησα, πατέρα
στα μάτια μου με τη δική σου αγάπη
έκθαμβα μάτια
πίσω από έκθαμβα μάτια κρύβονται
σε χαραμάδες αχνές της μνήμης
διάφανα ονειρικά κι όμως απτά
αμίλητα και ηλεκτρισμένα
αιφνιδιαστικά εμφανίζονται
συχνά χαμογελούν γλυκά
πιο οδυνηρά μες στο δικό τους φως
απόσταγμα από πολύτιμες στιγμές
φαντάσματα για πάντα αγαπημένα
Tόλης Νικηφόρου
Ποιητής-Πεζογράφος
Από την ποιητική συλλογή «φαντάσματα»
Σειρά: Σύγχρονη Ελληνική Ποίηση
Έργο εξωφύλλου: Σαράντης Καραβούζης
Εκδόσεις Μανδραγόρας
Αθήνα 2020
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ:
Γιος προσφύγων από τη Μικρά Ασία και την Ανατολική Ρωμυλία, ο Τόλης Νικηφόρου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, αποφοίτησε από το Κολλέγιο Ανατόλια και σπούδασε διοίκηση επιχειρήσεων. Εργάσθηκε κυρίως ως σύμβουλος οργάνωσης επιχειρήσεων στη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα και το Λονδίνο και ταξίδεψε σε πολλές χώρες.
Τα Φαντάσματα είναι το 39ο βιβλίο του (το 12ο που εκδίδεται από τον Μανδραγόρα). Προηγήθηκαν 22 ποιητικά βιβλία (μαζί με τη συγκεντρωτική έκδοση Ο πλοηγός του απείρου, 2004 και τα επιλεγμένα ποιήματα Ίχνη του δέους, 2018) και 16 πεζογραφίας (4 μυθιστορήματα, 9 συλλογές διηγημάτων και 3 παραμύθια για μεγάλους).
Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε δέκα ευρωπαϊκές γλώσσες και έχουν περιληφθεί σε πολλές ελληνικές και ξένες ανθολογίες, καθώς και στα κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας της μέσης εκπαίδευσης στην Ελλάδα και την Κύπρο. Για το παραμύθι του Σοτοσαπόλ ο χρυσοθήρας τού απονεμήθηκε το βραβείο μυθιστορήματος επιστημονικής φαντασίας της «Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς» το 1989 και για τη συλλογή διηγημάτων του Ο δρόμος για την Ουρανούπολη το κρατικό βραβείο διηγήματος το 2009.
Ο φιλόλογος και σκηνοθέτης Φώτης Συμεωνίδης γύρισε ένα ντοκιμαντέρ 58 λεπτών με τίτλο «Σ’ αγαπώ – Ελογοκρίθη, Η αλήθεια του ποιητή Τόλη Νικηφόρου», που προβλήθηκε με επιτυχία στο 17ο Διεθνές Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 2015, σε διάφορα άλλα φεστιβάλ, σε αίθουσες βιβλιοθηκών και από την ΕΡΤ 3.
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ:
ΠΟΙΗΣΗ: Οι άταφοι/ Θεσσαλονίκη, 1996 // Αναρχικά/ Θεσσαλονίκη, 1979 // Ο μεθυσμένος ακροβάτης, Θεσσαλονίκη, 1979 // Το μαγικό χαλί/ Θεσσαλονίκη, 1980 // Με τη φωτιά στα μάτια (συγκεντρωτική έκδοση των τριών προηγούμενων και της ανέκδοτης συλλογής Ελεύθερος σκοπευτής)/ Θεσσαλονίκη, 1982 // Ο πλοηγός του απείρου/ Θεσσαλονίκη, 1986 // Ξένες χώρες/ εκδ.Νέα Πορεία/ 1991 // Το διπλό άλφα της αγάπης/ εκδ.Νέα Πορεία, 1994, εκδ.Παρατηρητής, 2002 // Την κοκκινόμαυρη ανεμίζοντας της ουτοπίας/ εκδ. Νέα Πορεία, 1997 // Χώμα στον ουρανό/ εκδ. Νέα Πορεία, 1998 // Γαλάζιο βαθύ σαν αντίο/ εκδ. Νέα Πορεία, 1999 // Ένα λιβάδι μέσα στην ομίχλη που ονειρεύεται/ εκδ.Νέα Πορεία, 2002 // Ο πλοηγός του απείρου (ποιήματα 1966-2002), εκδ. Νέα Πορεία, 2004 // Μυστικά και θαύματα, ο ανεξερεύνητος λόγος της ουτοπίας/ εκδ.Μανδραγόρας, 2007 // Το μυστικό αλφάβητο/ εκδ. Μανδραγόρας, 2010 // Μια κιμωλία στον μαυροπίνακα/ εκδ.Μανδραγόρας, 2012 // Ν’ ακούγεται από μακριά μια φυσαρμόνικα (32 ποιήματα για τη Θεσσαλονίκη (1966-2013)/ εκδ. Μανδραγόρας, 2013 // Φωτεινά παράθυρα/ εκδ. Μανδραγόρας, 2014 Ρίγος αιχμάλωτο στον ήχο της φωνής σου – 63 ποιήματα για τον έρωτα και την αγάπη (1966-2015)/ εκδ.Μανδραγόρας, 2015 // Φλόγα απ’ τη στάχτη/ εκδ. Μανδραγόρας, 2017 // Ίχνη του δέους, επιλεγμένα ποιήματα 1966-2017, εκδ. Ρώμη, 2018 // Κόκκινες πηχτές σταγόνες/ εκδ. Μανδραγόρας, 2019 // El Piloto del Infinito, 45 ποιήματα μεταφρασμένα στα ισπανικά από τον José Antonio Moreno Jurado, Σειρά El Arbol de la Luz 6, Το Φωτόδεντρο, Pantilla Libros Editores Libreros, Sevilla, Espana, 2020
ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ: Αλμπατζάλ ή πώς βούλωσα τα μεγάφωνα/ Θεσσαλονίκη, 1971 // Εγνατία οδός/ εκδ. Νέα Πορεία, 1973 // Ονειροπολών εγκλήματα/ Θεσσαλονίκη, 1976,1977 // Τα μάτια του πάνθηρα/ εκδ. Νέα Πορεία, 1996 // Νόστος/ εκδ. Νέα Πορεία, 2000 // Ο δρόμος για την Ουρανούπολη / εκδ. Νεφέλη, 2008 (κρατικό βραβείο διηγήματος) // Αγνώστου στρατιώτου/ εκδ. Μανδραγόρας, 2016 // Από το τίποτα σαν θαύμα ξαφνικά-ιστορίες ποιημάτων/εκδ.Μανδραγόρας, 2018 // Η λέσχη της κόκκινης ή γαλάζιας αλεπούς, διηγήματα/ εκδ. Μανδραγόρας, 2020
ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ: Η γοητεία των δευτερολέπτων/ εκδ. Νέα Πορεία, 2001 // Το κίτρινο περπάτημα στα χόρτα/ εκδ. Νεφέλη, 2005 // Η εξαίσια ηδονή του βιασμού/ εκδ. Νεφέλη, 2006 // Έρημο νησί στην άκρη του κόσμου/ εκδ. Νεφέλη, 2009
ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ (για μεγάλους) : Ένα παραμύθι για όλους/ εκδ. Πασχάλης, 1984 // Νόσιλκα/ εκδ. Α.Σ.Ε., 1989 // Σοτοσαπόλ ο χρυσοθήρας/ εκδ. Ο.Μ.Ε.Π., 1996 (βραβείο Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς)
Επί – Λόγου – Λεύκωμα – Αφιερώματα – Νοέμβριος 2020
